Η περιπλάνηση ως μέσο ανάγνωσης και επαναπροσδιορισμού του αστικού χώρου: flanerie | derive | mis-guides

Abstract

Από τότε που η περιπλοκότητα των πολιτικοοικονομικών και κοινωνικών δομών άρχισε να διαμορφώνει την πόλη όπως την εννοούμε σήμερα, οι χρήστες ξεχνούν να βιώσουν τον αστικό χώρο. Τείνουν να διασχίζουν το δημόσιο χώρο σαν να θέλουν να περάσουν βιαστικά μέσα από ένα «υπόλοιπο», από αυτό που απομένει όταν από το όλον αφαιρεθούν οι χώροι στους οποίους επιτελούνται οι σημαντικές λειτουργίες. Κάπως έτσι, προκύπτει η σημασία της περιπλάνησης, ως εκούσιας ανάγνωσης της αστικής ολότητας, για τη διαμόρφωση του αστικού βιώματος και κατ’ επέκταση τον επαναπροσδιορισμό των νοητικών εικόνων. Από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα, η προσέγγιση της περιπλάνησης ως διαδικασία-εργαλείο αντίληψης της πόλης, και όχι μόνο, έχει απασχολήσει διάφορους καλλιτέχνες και θεωρητικούς, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εντοπίζεται σε τρεις περιπτώσεις. Το 1860, ο Charles Baudelaire εισήγαγε το πορτραίτο του flâneur που περιφέρεται στη μοντέρνα μητρόπολη του Παρισιού της Δεύτερης Αυτοκρατορίας. Εκατό χρόνια αργότερα, στο Παρίσι του Μοντέρνου Κινήματος, ιδρύθηκε η Καταστασιακή Διεθνής, που ανέπτυξε, στα πλαίσια του οράματός της για μια ουτοπική κοινωνία, τη Θεωρία της Περιπλάνησης. Σήμερα, οι Wrights&Sites, μια ομάδα καλλιτεχνών-περιπατητών, έχοντας ως βάση το Exeter της Αγγλίας, χρησιμοποιούν και προτείνουν εναλλακτικές στρατηγικές περιπλάνησης. Κοινή αφετηρία και για τις τρεις περιπτώσεις, εντοπίζεται ένας προβληματισμός και μια διάθεση για κριτική ως προς το ζήτημα του χρόνου και της διαχείρισής του στα πλαίσια της αστικής ζωής. Το παιχνίδι, σαν έμφυτη ανάγκη, εμφανίζεται και στα τρία παραδείγματα, βρίσκει όμως διαφορετική θέση στη θεωρία ή στη στάση ζωής του καθενός. Ωστόσο, οι προσεγγίσεις διαφέρουν ως προς τον χαρακτήρα και την κλίμακα. Η περιπλάνηση για τον Baudelaire είναι προσωπική πηγή έμπνευσης για παραγωγή τέχνης, η Καταστασιακή Διεθνής έχει σκοπό την πραγμάτωσή της στα πλαίσια μιας ριζικής αλλαγής της κοινωνίας, ενώ οι W&S τη διαχωρίζουν από την πραγματική ζωή και την μοιράζονται. Η περιπλάνηση ως μέσο ανάγνωσης και επαναπροσδιορισμού του αστικού χώρου συμβάλλει στην κατανόηση του χώρου που αποτελεί συνθήκη για να βιωθεί καλύτερα στο χρόνο. Ο αρχιτεκτονικός και ο πολεοδομικός σχεδιασμός οφείλει να ενθαρρύνει αυτόν τον διάλογο μεταξύ πόλης και χρήστη παρέχοντας τις κατάλληλες συνθήκες που θα πυροδοτήσουν μια αυτοσχέδια πολυεπίπεδη αστική εμπειρία, ενώ ο χρήστης αντίστοιχα, οφείλει να ξεφύγει από την αντίληψη της κυκλοφορίας του στην πόλη σαν μια πεζή μετακίνηση.

Since the complexity of the political and social structures began to shape the city as we understand it today , the users of the urban space forget to experience it . They tend to cross the public space as if they have to hastily pass through a "remnant", through what remains when the places in which important functions take place, are abstracted from the urban totality. Thus, the importance of wandering arises, as a voluntary reading of the urban reality, shaping the urban experiences and eventually redefining the mental images that occure. Since 19th century until today , the approach of wandering as a process of perceiving the city , and not only, has preoccupied many artists and theorists , with a special interest lying in three cases . In 1860 , Charles Baudelaire introduced the portrait of the flâneur who wandered in the metropolis of the Second Empire Paris . A century later, the Situationist International was founded in the Modern Paris, who developed the Theory of Derive under the context of their vision for a utopian society. Today , Wrights & Sites, a group of walking artist, based in Exeter, suggest alternative walking strategies. All three cases are based on a speculation and a critical view concerning the question of time and its management within the urban life . Play, as an innate need, appears in all three examples, however , the approaches differ in nature and scale . Drifting for Baudelaire, is a personal source of inspiration for art production, the Situationist International aims to art's realization in life through a radical change of society , while W&S distinguish art from real life and share it. Drifting as a means of reading and redefining urban space contributes to the understanding of it and is a condition to live it better in time. Architecture and urban design should encourage a dialogue between the city and its users by providing the appropriate conditions that will touch off an improvised multileveled urban experience, while the users themselves should not conceive walking as a prosaic movement.