Αστική φύση ξανά: σύγχρονες και νεωτερικές τοπιακές προσεγγίσεις

Abstract

Η εργασία ασχολείται με τη σύγχρονη τάση τοπιακής προσέγγισης του αστικού σχεδιασμού, εξετάζοντας σύγχρονα αλλά και νεωτερικά παραδείγματα με αντικείμενό τους την επαναφορά της φύσης στο αστικό πεδίο. Μελετώνται η επανένταξη του ποταμού του Los Angeles και του ποταμού Manzanares της Μαδρίτης στη ζωή των δύο πόλεων, προγράμματα για τον επαναπροσδιορισμό της «συρρικνούμενης-shrinking» πόλης του Detroit και η προσπάθεια οικολογικής-αστικής αναβάθμισης της κοιλάδας του ποταμού Emscher στη δυτική Γερμανία. Ζητήματα που προκύπτουν από τη συνοπτική θεώρηση των παραδειγμάτων χρησιμεύουν στον εντοπισμό αναλογιών και στην αναγνώριση ανάλογης στροφής στη δυτική σκέψη του 19ου αιώνα, όταν οι φυσικότροπες θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις του Ρομαντισμού διαδέχτηκαν τη «λογοκεντρική» συνθήκη της Αναγέννησης και του Baroque και έθεσαν τη φύση στο επίκεντρο της διανοητικής, καλλιτεχνικής και αρχιτεκτονικής παραγωγής. Οι δύο φυσικότροπες τάσεις του σχεδιασμού αναδεικνύουν εντέλει τη σχέση της αστικής φύσης αφενός με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος και αφετέρου με πολιτικές και οικονομικές δραστηριότητες φανερώνοντας έτσι τη συσχέτιση της φυσικής αναμόρφωσης με τον αστικό επαναπροσδιορισμό μιας περιοχής και οδηγώντας τον επίλογο της εργασίας σε σχετικούς προβληματισμούς γύρω από το ρόλο της φύσης μέσα σε αυτές τις διαδικασίες και γύρω από τη σύζευξη της οικολογικής προσέγγισης με το σύγχρονο πολιτικό πλαίσιο της καταναλωτικής κοινωνίας.

This project deals with the contemporary landscape approach in urban planning, through contemporary and modern examples for the remediation of nature in the urban field. The revitalization of the Los Angeles River and of the river Manzanares in Madrid, proposals for the redefinition of the “shrinking” city of Detroit and the effort for ecological and urban upgrade of the Emscher River valley in western Germany are studied. Issues arising from the summarized view of these examples are used to identify analogies and recognize the similar transition in western 19th century thought, when theoretical and practical approaches of Romanticism focused on nature, superseded the Renaissance and Baroque rationalism and brought nature into the center of the intellectual, art and architectural creation. Ultimately the two comparative landscape trends highlight the connection of urban nature both to the functional features of the urban environment and to other political and economic activities, thus revealing the relationship between natural remediation and urban redefinition of a region and leading the epilogue to relative concerns about nature’s role in these processes and the collaboration of the ecological approach with the contemporary political context of the consumer society.