Διερεύνηση σχέσης κλίματος - τουρισμού και εφαρμογή της ανάλυσης στο νησί της Σύρου

Abstract

Η διπλωματική εργασία αναφέρεται στις επιδράσεις του κλίματος και της κλιματικής αλλαγής στο θερινό τουρισμό. Η σχέση του τουρισμού με το περιβάλλον είναι άμεση, καθώς αποτελεί το χώρο στον οποίο ασκείται κάθε τουριστική δραστηριότητα. Ως περιβάλλον θεωρείται το φυσικό και το δομημένο-πολιτιστικό περιβάλλον. Tόσο τα στοιχεία της φύσης (βιοτικά και αβιοτικά), το κλίμα και ο καιρός, η γη και τα εδάφη της, η τοπογραφία, η γεωλογία, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα και τα οικοσυστήματα, όσο και τα ανθρωπογενή στοιχεία, κυρίως όλα τα είδη κτιρίων και τα οικιστικά σύνολα, καθώς και οι αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι. Η κλιματική αλλαγή, αναμένεται να επηρεάσει τη τουριστική βιομηχανία καθώς επιδρά στα στοιχεία του περιβάλλοντος που αποτελούν τους φυσικούς πόρους οποιασδήποτε τοποθεσίας.

Στόχος της διπλωματικής είναι η ανάπτυξη ενός μεθοδολογικού πλαισίου για τα νησιά του Αιγαίου, ως προς τη ποσοτικοποίηση της επίδρασης του κλίματος στο θερινό τουρισμό. Αρχικά, καταγράφεται η σημασία του τουρισμού στην οικονομία και τα χαρακτηριστικά του για την Ελλάδα. Στη συνέχεια, και για την επιλογή τρόπου ανάλυσης, γίνεται επισκόπηση των μεθοδολογικών προσεγγίσεων που έχουν προταθεί και εφαρμοστεί.

Από το σύνολο των μεθοδολογικών προσεγγίσεων, επιλέχθηκε η χρήση του δείκτη κλίματος - τουρισμού TCI, ο οποίος διαμορφώνεται ως προς την παράμετρο της θερμικής άνεσης, ώστε να παραχθούν πέντε εκδοχές του. Στη συνέχεια και για να εξακριβωθεί ο ρόλος του σαν εργαλείο εκτίμησης των τάσεων της τουριστικής κίνησης στο μέλλον, χρησιμοποιούνται δεδομένα αφίξεων, διανυκτερεύσεων και πληρότητας κλινών τα οποία και συσχετίζονται με τα αποτελέσματα του TCI. Επίσης ο δείκτης υπολογίζεται με μετεωρολογικά δεδομένα προβλέψεων κλιματικής αλλαγής για την εκτίμηση του εύρους των τουριστικών περιόδων αλλά και της μελλοντικής τουριστικής κίνησης.

Η παραπάνω ανάλυση εφαρμόζεται στο νησί της Σύρου δίνοντας σαφή συμπεράσματα για το δυνητικό εύρος των τουριστικών περιόδων και των τάσεων εξέλιξης του. Προκύπτει ότι για τις χρονιές 2006-2009, η τουριστική περίοδος εκτείνεται από τον Μάιο έως και τον Σεπτέμβριο. Ακόμη, η τάση του είναι να αυξηθεί έως και τρείς μήνες, ανάλογα με τα δεδομένα κλιματικής αλλαγής που χρησιμοποιούνται και των εκδοχών του δείκτη TCI. Η συσχέτιση του δείκτη με δεδομένα που εκφράζουν τη τουριστική κίνηση, προέκυψε προβληματική, λόγο της αυξημένης ενσωμάτωσης στα δεδομένα αφίξεων, ατόμων που δεν επισκέπτονται τον προορισμό για τουρισμό. Ωστόσο, υπολογίστηκαν μελλοντικές αφίξεις για τη περίοδο 2012-2065 και η τάση ήταν ανοδική.

Τέλος, και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης για τη Σύρο, επισημάνθηκε η ανάγκη αξιοποίησης του κλίματος του νησιού και έγιναν προτάσεις για την προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού στους μήνες που η τουριστική κίνηση είναι χαμηλή, αλλά το κλίμα κατάλληλο.

The present dissertation refers to the effects of climate and climate change in summer tourism. The relationship between tourism and the environment is immediate, since it is the centre of every tourist activity. The term environment concerns the natural and the man-cultural environment, meaning both the natural elements (biotic and abiotic), climate and weather, the earth's soils, topography, geology, water, fauna, flora and ecosystems, as well as the anthropogenic elements, especially all types of buildings and residential complexes, archaeological and historic sites. Climate change will impose major effects on tourism industry, as it affects the elements of the environment which are the natural resources of any area.

The aim of this dissertation is to develop a methodological framework concerning the quantification of the influence of climate on summer tourism in the Aegean islands. Originally, the importance of tourism in the economy and its characteristics for Greece are mentioned. Then, in order to select the most appropriate method of analysis, is presented an overview of the methodological approaches that have been proposed and implemented.

Of all the methodological approaches, the Tourism – Climate Index TCI was chosen and altered in terms of its parameter of thermal comfort, and five versions of TCI were produced. Next, in order to determine its role as a tool for assessing trends for tourism industry in the future, datasets of arrivals, overnight stays and bed occupancy are used and associated with the results of the TCI. Also, the index is calculated using meteorological data from climate change projections, in order to estimate the magnitude of the tourist seasons and future arrivals.

The above analysis was applied to the island of Syros, emerging with clear conclusions about the potential range of tourist seasons and trends of its development. For the years 2006-2009, the tourist season extends from May to September. Moreover, the tendency is to extend up to three months, depending on the climate change data used and the versions of the index TCI. There occurred a problematic relation between the index and the associated data with the tourism industry, because of the integration in the datasets, of people who do not visit the destination for tourist purposes. However, the estimated future arrivals for the period 2012-2065 were increasing.

Finally, according to the results concerning Syros analysis, the need for utilizing the island's climate was emphasized. There is a range of suggestions discussed, about promoting alternative forms of tourism, for the months when tourism arrivals are low, but the climate is appropriate for tourist activities.