Μεθοδολογία και Ψηφιακό περιβάλλον ολοκληρωμένης διαχείρισης δεδομένων στην κλίμακα ιστορικών κτιρίων και συνόλων

Abstract

Σκοπός της παρούσης διδακτορικής διατριβής είναι η ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας ολοκληρωμένης διαχείρισης δεδομένων, στην κλίμακα ιστορικών κτιρίων και συνόλων, σε ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον. Για τον σκοπό αυτό, αξιοποιούνται δεδομένα διεπιστημονικής τεκμηρίωσης σε τέσσερα χαρακτηριστικά μνημεία και σχεδιάζεται η ολοκληρωμένη διαχείρισή τους σε διαφορετικά ψηφιακά περιβάλλοντα. Συγκεκριμένα, μέσα από τη μελέτη δύο περιπτώσεων, ενός αρχαίου ναού, του Πύθιου Απόλλωνα και ενός βυζαντινού μνημείου, της Μονής Καισαριανής, επιχειρείται η διαχείριση δεδομένων της διεπιστημονικής τεκμηρίωσης σε δισδιάστατο περιβάλλον Χωρικών Συστημάτων Απεικόνισης (ΧΣΑ) και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (ΓΣΠ) και καταγράφονται τα προβλήματα που προκύπτουν. Παράλληλα, στην περίπτωση του αρχαίου ναού, επιχειρείται η διαχείριση δεδομένων σε περιβάλλον τρισδιάστατης απεικόνισης με την εισαγωγή δεδομένων υλικών αποκατάστασης. Βάσει των κενών που προκύπτουν από την τεκμηρίωση σε δύο διαστάσεις, κρίνεται αναγκαία η μετάβαση σε ένα σύστημα τριών διαστάσεων, ούτως ώστε να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό περιβάλλον. Με σκοπό τη διερεύνηση των δυνατοτήτων τρισδιάστατου ψηφιακού περιβάλλοντος στην ολοκληρωμένη διαχείριση δεδομένων, και την πλήρη ανάπτυξη της μεθοδολογικής προσέγγισης, πραγματοποιείται η τρισδιάστατη τεκμηρίωση δύο διαφορετικών περιπτώσεων μελέτης, ενός νεοκλασικού ιστορικού κτηρίου, της Βίλλας Κλωναρίδη, και ενός αρχαιολογικού χώρου, της Ακρόπολης του Ερημοκάστρου, με παράλληλη καταγραφή των δεδομένων διεπιστημονικής τεκμηρίωσης για τα μνημεία αυτά. Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιείται παραμετρική μοντελοποίηση των δυο αυτών περιπτώσεων μελέτης, ενώ λαμβάνονται ως υπόβαθρο τα ποιοτικά και ποσοτικά αποτελέσματα της διεπιστημονικής τεκμηρίωσης, σε σχέση με τα ιστορικά δεδομένα, τα δεδομένα που προέκυψαν από την αρχιτεκτονική διερεύνηση, τα δεδομένα των δομικών υλικών και της φθοράς που αυτά παρουσιάζουν, καθώς και τα δεδομένα δομικής ανάλυσης. Με τον τρόπο αυτόν, και σε ένα σαφές μεθοδολογικό πλαίσιο, προσδιορίζεται το κατάλληλο ψηφιακό περιβάλλον (ΜΚΠ) για τη βέλτιστη διαχείριση, ανά περίπτωση μελέτης, η οποία μπορεί να υποβοηθήσει την αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων δεδομένων και την αποτίμηση της κατάστασης διατήρησης, εν τω συνόλω. Στην παρούσα εργασία, ως τελικό στάδιο της μεθοδολογίας που αναπτύσσεται, παρουσιάζεται η ολοκληρωμένη διαχείριση των τρισδιάστατων παραμετροποιημένων μοντέλων μέσα σε ψηφιακή διαδικτυακή πλατφόρμα διαχείρισης διεπιστημονικών δεδομένων που επιτρέπει παράλληλα τον εμπλουτισμό των μνημείων μελέτης με σημασιολογικά δεδομένα και μεταδεδομένα. Η παρούσα διδακτορική διατριβή αναδεικνύει την ανάγκη διαχείρισης όλων των διαθέσιμων δεδομένων σε ένα ολοκληρωμένο και ταυτόχρονα δυναμικό ψηφιακό περιβάλλον, ώστε να αξιοποιούνται όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες για την επίτευξη, όχι μόνο επί μέρους στόχων (πχ αποτίμηση υπάρχουσας κατάστασης διατήρησης), αλλά και για μια συνολική θεώρηση του κτηρίου/μνημείου/ιστορικού συνόλου πολιτιστικής κληρονομιάς. Η πρωτότυπη μεθοδολογική προσέγγιση που αναπτύσσεται συμβάλει προς αυτήν την κατεύθυνση με καινοτομία, καθώς μέσα από ένα δυναμικό τρισδιάστατο περιβάλλον, δεδομένα διεπιστημονικής τεκμηρίωσης μπορούν να συνδυάζονται και να αποδίδονται είτε αποσπασματικά είτε εν τω συνόλω, εμπλουτίζοντας συνεχώς με νέα δεδομένα το ψηφιακό μοντέλο και επιτρέποντας αφενός την πλήρη αξιοποίηση των δεδομένων και αφετέρου τη συνεχή παρακολούθηση του κτηρίου/μνημείου/ιστορικού συνόλου, μια διαδικασία προαπαιτούμενη για την αειφόρο διατήρηση και προστασία του.