Χρηματιστήρια ρύπων και υπολογισμός χρηματοπιστωτικών μονάδων με στόχο τη μείωση εκπομπών ρύπων από πλοία.

Abstract

Οι καταστροφικές συνέπιες της κλιματικής αλλαγής ενίσχυσαν τις ανησυχίες επιστημόνων αναφορικά με την αναγκαιότητα για άμεση αποκατάσταση της φυσικής περιβαλλοντικής λειτουργίας και κατόπιν αποφυγή ακραίων φαινομένων με ολέθριες συνέπιες για τον άνθρωπο. Οι κατοχυρωμένες επιστημονικά μελέτες καταδεικνύουν τη συνεισφορά των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην κλιματική αλλαγή. Πολλές ακόμα είναι και οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με το σχέδιο δράσης απέναντι στον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τον τρόπο διαχείρισης των ρύπων. Η σύνδεση της προσπάθειας μετριασμού των ρυπογόνων εκπομπών με την οικονομία για την εξασφάλιση-αρχικά-του μικρότερου δυνατού κόστους, έθεσε τα θεμέλια δόμησης μίας μοντέρνας μορφής οικονομίας διαχείρισης των εκπομπών. Η καθολική συμμετοχή στην προσπάθεια περιορισμού των ανθρωπογενών ρυπογόνων εκπομπών εντείνεται τα τελευταία χρόνια , καθώς όλο και περισσότερες χώρες δηλώνουν ενδιαφέρον είτε λόγω περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης αλλά είτε και βιοτικής αναγκαιότητας. Η ενθάρρυνση των χωρών προς αύτη την κατεύθυνση, σε μία καπιταλιστική οικονομία, επιτυγχάνεται με την παροχή οικονομικών κινήτρων. Η πρώτη επίσημη διεθνή προσπάθεια εδραίωσης ενός συστήματος καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής είναι το Πρωτοκόλλου του Κιότο του 1997. Πολλοί μηχανισμοί αναπτύχθηκαν εντός του πλαισίου του Πρωτοκόλλου με στόχο την υιοθέτηση και τη νομική του κατοχύρωση. Η πρώτη αγορά ρύπων παρουσιάστηκε το 2005 από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οπού χρηματοπιστωτικά προϊόντα συναφή με τη νέα μορφή οικονομίας, όπως περιβαλλοντικά ομόλογα, δικαιώματα εκπομπών κ.α. έκαναν την εμφάνιση τους. Η διαχείριση των χρηματοπιστωτικών αυτών προϊόντων πραγματοποιείται μέσω των Χρηματιστηρίων Ρύπων. Πλέον οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες στον τομέα των Χρηματιστηρίων διαπραγματεύονται ένα αρκετά μεγάλο μέρος της αγοράς με την ανάπτυξή τους να εκτείνεται σε όλο τον παγκόσμιο χάρτη. Σε πολιτικό επίπεδο, μεγάλες χώρες και συμπλέγματα χωρών υιοθετούν συγκεκριμένα σχέδια δράσης και πολιτικές εφαρμογής α) για την επίτευξη των στόχων περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και β) την οικονομική τους ενίσχυση με κοινό παρανομαστή την εξασφάλιση της συνεχιζόμενης ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων χωρών και την παροχή βοήθειας σε αυτές για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η ανάγκη συμπερίληψης περισσοτέρων τομέων που συνεισφέρουν στην ολική συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και επιβολής μέτρων σε αυτούς βάζει τις θαλάσσιες μεταφορές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Τα πρώτα μέτρα έχουν συμφωνηθεί και πιθανότατα θα εφαρμοστούν από τις αρχές του 2012 παρά της αντιδράσεις ορισμένων κρατών που θεωρούν ότι η εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων αντιβαίνει τις βασικές αρχές του Διεθνούς Ναυτικού Δικαίου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

This paper is an introduction to the Carbon finance as well as a worldwide review of carbon markets. It aims to provide the reader with all the information needed for understanding the mechanisms of carbon finance and its further development. The catastrophic effects of climate change have made scientist concern about the way of action over such an issue. An overall presentation of the scientific point of view, over the contribution of carbon dioxide emissions to climate change, is been given as well as their recommendations to limit the devastated impacts. The effort to combat climate change at least possible cost is considered the ground over which the carbon finance structure was developed. Several aspects of the financial sector of climate change were examined, providing all the necessary feedback concerning the most important operators and their way of act. Legislation and policies of the major emitter-countries over the battle against climate change are presented, together with the necessary data as an evidence of the enforcement. There are mainly national efforts to mitigate carbon dioxide emissions to the earth’s atmosphere starting in 1997 when the Kyoto Protocol was conducted, the following years several newly established organizations, aiming into the enforcement of the Kyoto legislation and the emissions reduction, were the foundations needed to adopt such policies. It was since 2005 when the European Union Emissions Trading Scheme (EU ETS) was introduced that the emissions reduction scenario acquired a more economic nature. Carbon credits, Emission Allowances and environmental bonds are only some of the financial instruments introduced to deal with the climate change Economy. There are also quite a few private climate exchange markets, like Chicago Climate Exchange, which are commonly used for carbon assets transactions. European, American, Chinese and Japanese policies on carbon finance are presented as well as their major organizations responsible for carbon management. These are the most involved countries in the carbon finance. Intense focus is given on international shipping industry and its links to carbon finance. Maritime transport has a great degree of contribution to global climate change making its inclusion to the universal effort of mitigating GHGs more demanding nowadays. The most dominant outcome in shipping sector is the establishment of a Market Based Mechanism for the management of carbon emissions originated from ships. A further analysis of all the measures introduced in the last MEPC of IMO, is included in this paper.