heal.abstract |
Η κατανάλωση της ζάχαρης και των υψηλών θερμιδικά προϊόντων έχει συσχετιστεί, τα τελευταία χρόνια, με αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και με την εμφάνιση προβλημάτων στην ανθρώπινη υγεία. Η βιομηχανία τροφίμων, για να συμβαδίσει με την στροφή των καταναλωτών προς υγιεινότερες εναλλακτικές, έχει στραφεί στη χρήση χαμηλών θερμιδικά γλυκαντικών, ως υποκατάστατα της ζάχαρης. Τα περισσότερα από τα γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας είναι τεχνητά και πολλά έχουν κατηγορηθεί για τοξικότητα ή εμφάνιση παρενεργειών, με αποτέλεσμα να έχουν θεσπιστεί όρια για τη χρήση τους από τους παγκόσμιους φορείς υγείας. Έτσι, η χρήση φυσικών γλυκαντικών αναδύεται ως εναλλακτική λύση με σκοπό την παραγωγή πιο υγιεινών τροφίμων. Σε αυτό το πνεύμα, το φυτό Stevia rebaudiana (Bertoni) χρησιμοποιείται για αιώνες στη Νότια Αμερική λόγω των γλυκαντικών ιδιοτήτων του. Το φυτό της στέβιας διαθέτει ποίκιλες βιοδραστικές ουσίες, οι οποίες σχετίζονται με την έντονη γλυκύτητα του (200-300 φορές πιο γλυκό από την ζάχαρη) και ονομάζονται στεβιοζίτες. Ο στεβιοζίτης stevioside βρίσκεται σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα στα φύλλα της στέβιας αλλά η πικρή επίγευση που εμφανίζει λειτουργεί αποτρεπτικά για τη χρήση του σε τρόφιμα και αναψυκτικά. Με στόχο την βελτίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των στεβιοζιτών, και ειδικότερα του stevioside, δοκιμάσθηκε στα πλαίσια της παρούσας εργασίας η ενζυμική βιομετατροπή (τρανσγλυκοζυλίωση) των γλυκοζιτών στεβιόλης. Αρχικά, δοκιμάσθηκε η προκατεργασία της στέβιας με ενζυμικά σκευάσματα (ενζυμική εκχύλιση) με στόχο την αύξηση του ποσοστού των περιεχόμενων στεβιοζιτών. Στη συνέχεια, δοκιμάσθηκαν διαφορετικά ενζυμικά συστήματα με ικανότητα τρανσγλυκοζυλίωσης, μεταφοράς, δηλαδή, σακχαριδικών μονάδων στα μόρια των στεβιοζιτών. Τέτοια συστήματα ήταν η α- γλυκοζυλοτρανσφεράση της κυκλοδεξτρίνης, η β-γλυκοζιδάση, η β-γαλακτοζιδάση, η β-ξυλανάση και η ένδο-1,3-1,4-β-γλυκανάση. Όσα ένζυμα τρανσγλυκοζυλίωσαν με επιτυχία καθαρούς στεβιοζίτες, επωάστηκαν και με εκχυλίσματα στέβιας, αποχρωματισμένα και μη, σε μια προσπάθεια μείωσης των σταδίων της αντίδρασης σε βιομηχανική κλίμακα. Επιπροσθέτως, δοκιμάσθηκαν εναλλακτικά υποστρώματα/δότες γλυκοζυλίων που παρουσίασαν αυξημένες βιοδραστικές ιδιότητες ή είχαν πολύ χαμηλότερο κόστος. Με στόχο τη βελτιστοποίηση των αντιδράσεων που πραγματοποιήθηκαν, δοκιμάσθηκαν διαφορετικές συνθήκες αντίδρασης, όπως διαφορετικές ποσότητες ενζύμων και υποστρωμάτων και διαφορετικοί χρόνοι επώασης. Ετσι, επιτέυχθηκε η ενζυμική βιομετατροπή τόσο καθαρών στεβιοζιτών με νέα ένζυμα όσο και εκχυλισμάτων στέβιας με ένζυμα που είχαν δοκιμασθεί αποκλειστικά σε καθαρούς στεβιοζίτες, ανοίγοντας νέους δρόμους στην βελτίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών της στέβιας πριν την εμπορική της διάθεση. |
el |