Αποτίμηση περιβαλλοντικών αγαθών με τη μέθοδο εξαρτημένης αξιολόγησης: θεωρία και πράξη

Abstract

Με τον όρο Περιβαλλοντική Οικονομία αναφερόμαστε στον κλάδο της οικονομικής επιστήμης, ο οποίος μελετά τα περιβαλλοντικά προβλήματα υπό το πρίσμα και τις αναλυτικές τεχνικές της οικονομίας. Η Περιβαλλοντική Οικονομία αρχίζει να αναπτύσσεται τις δεκαετίες ’60 – ’70 στις Η.Π.Α παράλληλα με το πρώτο κύμα οικολογικής ανησυχίας, ενώ στην Ευρώπη και σε κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής κατά τις δεκαετίες ’80 – ’90. Εφόσον τα περιβαλλοντικά προβλήματα μελετώνται υπό το πρίσμα και τις αναλυτικές τεχνικές της οικονομίας, κάποια στοιχεία των οικονομικών προσαρμόστηκαν στα δεδομένα της επιστήμης του περιβάλλοντος. Ένα από αυτά είναι η Αξία μη Χρήσης, μέγεθός σημαντικό σε σχέση με τη συνολική τιμή των περιβαλλοντικών αγαθών. Υπήρξαν λοιπόν προσπάθειες για την ανάπτυξη μεθόδων αποτίμησης της αξίας περιβαλλοντικών αγαθών. Οι μέθοδοι περιβαλλοντικής αποτίμησης διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες. Διαφέρουν σημαντικά ως προς τα απαιτούμενα δεδομένα, την πολυπλοκότητα των υπολογισμών και τη μετρούμενη αξία του αγαθού, η οποία καθορίζει και την καταλληλότητα της μεθόδου για συγκεκριμένες εφαρμογές. Η Μέθοδος Υποθετικής ή Εξαρτημένης Αξιολόγησης (Contingent Valuation Method) είναι από τις πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενες μεθόδους. Η μέθοδος λειτουργεί με δεδομένα μιας υποθετικής αγοράς μέσω της οποίας επιδιώκεται να υπολογιστεί η διάθεση του ερωτώμενου να πληρώσει (Willingness To Pay - WTP) ή να αποζημιωθεί (Willingness To Accept - WTA) για τις μεταβολές στην παρεχόμενη ποιότητα ή ποσότητα ενός περιβαλλοντικού αγαθού ή υπηρεσίας και εκτιμά με άμεσο τρόπο την οικονομική αξία ενός περιβαλλοντικού αγαθού από τις εκφρασμένες προτιμήσεις των μελών μιας κοινωνίας.. Τα στοιχεία που αξιοποιεί η μέθοδος συλλέγονται με ερωτηματολόγια, τα οποία συγκεντρώνονται τηλεφωνικά, ταχυδρομικά και με κατά πρόσωπο συνεντεύξεις είτε σε σπίτια είτε σε ανοικτούς χώρους. Υπάρχουν όμως ζητήματα τα οποία επηρεάζουν την ισχύ και την αξιοπιστία της μεθόδου. Η οικειότητα που έχει το δείγμα του πληθυσμού με το αγαθό, η στρατηγική συμπεριφορά των ερωτώμενων, η αντιστοιχία της υποθετικής με την πραγματική αγορά, η επιλογή του κατάλληλου μέσου πληρωμής συμβάλλουν σημαντικά στην εγγύτητα των αποτελεσμάτων της μεθόδου.

The term “Environmental Economy” is used to refer to the branch of economics which studies environmental issues, under the angle and analytical techniques of economy. Environmental Economy begins to develop during the 60’s and 70’s in USA, along with the first wave of ecological awareness, while in Europe and some developing countries of Asia, Latin America and Africa during the 80’s and 90’s. Since environmental issues are examined under the angle and analytical techniques of economy, some components of economics have been adjusted to the science of environment. One of these is the non use value, an important figure in relation to the overall value of environmental properties. There have been efforts to develop methods which estimate the value of environmental properties. These methods are divided in different categories. They differ significantly in terms of the prerequisite facts, the complexity of estimations and the measured value of the property, which defines the appropriateness of the method in certain applications. The Contingent Valuation Method estimates in a direct way the economical value of an environmental property which stems from the expressible preferences of the members of a society. This method uses facts of a hypothetical market through which estimation is attempted of the respondents’ willingness to pay or accept for the changes in the offered quality or quantity of an environmental property or service. The facts that are used in this method are collected via questionnaires, through the phone, post or in person interviews at home or public spaces. There are however certain issues which affect the validity and reliability of this method. The familiarity that the population’s sample has with the property, the strategic behaviour of the respondents, the correlation between the hypothetical and the actual market as well as the choice of the appropriate medium of payment contribute significantly in the proximity of the method’s results.