Διερεύνηση της διαχρονικής οικιστικής εξέλιξης των ορεινών περιοχών. Το παράδειγμα του Μετσόβου.

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση της οικιστικής εξέλιξης των ορεινών περιοχών μέσα από το παράδειγμα του οικισμού του Μετσόβου. Η οικιστική εξέλιξη μιας ορεινής περιοχής επηρεάζεται κατά βάση από παράγοντες κλιματολογικής, γεωμορφολογικής, εδαφολογικής, γεωγραφικής, περιβαλλοντικής, ιστορικής και κοινωνικοοικονομικής φύσεως.

Στην προκειμένη περίπτωση δημιουργείται ένα μεθοδολογικό πλαίσιο με βάση τα διατιθέμενα δεδομένα για την περιοχή μελέτης, σύμφωνα με το οποίο διερευνάται η οικιστική ανάπτυξη του κατεξοχήν ορεινού οικισμού του Μετσόβου κατά τον τελευταίο μισό αιώνα και οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή της μελέτης αφορούν σε τηλεπισκοπικά δεδομένα και χάρτες, που απεικονίζουν τον εν λόγω οικισμό σε διάφορες χρονικές στιγμές από τη δεκαετία του ’50 μέχρι σήμερα, καθώς και σε διανυσματικό αρχείο του οικισμού στη σημερινή του μορφή, με θεματικά επίπεδα τα σπίτια και τα οικοδομικά του τετράγωνα (Πηγή: Εταιρία Χαρτογραφία, Θεσσαλονίκη).

Για τη διεξαγωγή της εν λόγω μελέτης χρησιμοποιούνται τηλεπισκοπικές μέθοδοι σε συνδυασμό με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ). Συγκεκριμένα γίνεται γεωμετρική διόρθωση των αεροφωτογραφιών της περιοχής μελέτης με υπόβαθρο ορθοφωτοχάρτη του Μετσόβου και με χρήση Ψηφιακού Μοντέλου Εδάφους (DEM) της περιοχής, με τη βοήθεια του λογισμικού πακέτου διαχείρισης τηλεπισκοπικών δεδομένων «ERMapper».

Στη συνέχεια, με τη βοήθεια του λογισμικού πακέτου των ΓΣΠ «ArcGIS» πραγματοποιείται γεωαναφορά των ορθοφωτογραφιών, που προκύπτουν από την προηγούμενη διαδικασία, καθώς και ενός τοπογραφικού χάρτη της Γ.Υ.Σ. με υπόβαθρο το προαναφερθέν διανυσματικό αρχείο. Έπειτα, στο ίδιο πρόγραμμα και με βάση τις γεωαναφερμένες εικόνες, συμβολίζονται τα κτίρια του Μετσόβου κάθε χρονολογίας με διαφορετικό χρώμα, ώστε να διαφαίνεται ευκολότερα η οικιστική του εξέλιξη με το πέρασμα των χρόνων.

Κατά το τελευταίο στάδιο της μελέτης, επιχειρείται συσχέτιση μεταξύ οικοδομικής ανάπτυξης και αιτιών που την επηρέασαν, ιδιαίτερα όπου αυτή είναι πιο έντονη. Άλλωστε απώτερος σκοπός της μελέτης αποτελεί η ανάδειξη ενός μεθοδολογικού εργαλείου που συνδέεται με το μηχανισμό επέκτασης των ορεινών οικισμών προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, με γνώμονα χωρικά ή μη δεδομένα.

Εν κατακλείδι, να σημειωθεί ότι η παραπάνω μεθοδολογική προσέγγιση με τα ειδικά συμπεράσματα που προκύπτουν σχετικά με το μοντέλο οικιστικής εξέλιξης των ορεινών περιοχών, μαζί με τα αντίστοιχα γενικότερα στοιχεία που ισχύουν στους ελληνικούς ορεινούς οικισμούς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε ανάλογες περιπτώσεις διερεύνησης οικιστικής εξέλιξης ορεινών περιοχών.

The study presents the residential development in mountainous areas, investigating the example of the town of Metsovo. The residential development in mountainous areas is primarily influenced by climatic, geomorphologic, geographical, environmental, historical and socio-economic factors.

For the case study area examined, a methodological framework was developed d, based on data provided, concerning the last fifty years of evolution of this eminently mountainous. These data were used for the compilation of maps portraying the development of the settlement over time. A vector file showing the current status of the settlement, including houses and building blocks was also used as a thematic layer (Source: Cartographic Company, Thessalonica).

For conducting the study, remote sensing methods were used, along with Geographical Information Systems (GIS). More precisely, the remote sensing imagery was geometrically corrected overlaid on the orthophotomap of Metsovo as background and by the use of Digital Elevation Model (DEM) within the "ERMapper" environment.

Thereafter, the images were georeferenced by the use of the GSP software of "ArcGIS", using the topographic map of the Hellenic Military Geographical Service as background of the above mentioned vector file. Thus, changes in constructions were detected for each time period and further symbolized using different colours.

Finally, the factors affecting residential development have been thoroughly studied. The results obtained from the study area indicate that the use of this methodology can be further applied to similar cases in mountainous areas.