Τα προβλήματα των κατολισθήσεων στην ευρύτερη περιοχή του Μετσόβου

Abstract

Η παρούσα εργασία αφορά τα προβλήματα των κατολισθήσεων στην ευρύτερη περιοχή του Μετσόβου. Στοχεύει στην αναφορά και αξιολόγηση των γεωλογικών-γεωτεχνικών στοιχείων και της υφιστάμενης κατάστασης της ευρύτερης περιοχής του Μετσόβου, που οδήγησαν στην εκδήλωση κατολισθητικών φαινομένων. Αποτιμώνται τα προβλήματα που προκύπτουν από τις επικρατούσες γεωλογικές, υδρογεωλογικές, υδρομετεωρολογικές συνθήκες της περιοχής, καθώς αναφέρονται, αλλά και προτείνονται τρόποι αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Για την αξιολόγηση των παραπάνω συνθηκών, έχουν συλλεχθεί στοιχεία από σχετικές εργασίες, άρθρα δημοσιευμένα, συνέδρια, πανεπιστημιακές σημειώσεις, καθώς και στοιχεία που έχουν παρθεί από μελέτες του Δήμου Μετσόβου, της Εγνατίας Οδού και του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε) Πρέβεζας. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά των γεωλογικών-υδρολογικών συνθηκών που ευνοούν την εκδήλωση κατολισθητικών φαινομένων στον οικισμό του Μετσόβου, ιδιαίτερα στις συνοικίες του Αγίου Χαραλάμπου και του Αγίου Δημητρίου, καθώς και των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών που παρατηρήθηκαν, σε κατολισθήσεις πρανών, ορυγμάτων και θραύσεις επιχωμάτων, κατά τη διάνοιξη του οδικού άξονα της Εγνατίας Οδού, στο Περιστέρι, στην έξοδο της σήραγγας Μετσόβου και στον Ανισόπεδο Κόμβο Α/Κ Παναγίας. Οι γεωλογικοί σχηματισμοί που συνθέτουν τη γεωλογική δομή των παραπάνω περιοχών, είναι ο σχηματισμός του φλύσχη (Ιονίου και Πίνδου) και οι οφιόλιθοι, όπου κατά την Αλπική ορογένεση επωθήθηκε η Ζώνη της Πίνδου στην Ιόνιο Ζώνη και οι οφιόλιθοι επωθήθηκαν στον πινδικό φλύσχη. Εξαιτίας αυτών των έντονων τεκτονικών διεργασιών, πτυχώσεων, διακλάσεων κ.α., που επέδρασαν στα πετρώματα, αναπτύχθηκε σημαντική υδροφορία και σε πετρώματα που θεωρούνται πρακτικά αδιαπέρατα (π.χ. φλύσχης), ενισχύοντας τις εδαφικές αστάθειες αυτών των περιοχών. Οι παράγοντες που καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις γεωτεχνικές συνθήκες και ευνοούν τις εκδηλώσεις κατολισθητικών φαινομένων στις περιοχές αυτές, είναι κυρίως η μορφολογία του αναγλύφου, το υδρογραφικό δίκτυο, το γεωλογικό υπόβαθρο, οι υδρογεωλογικές συνθήκες, οι κλιματολογικές συνθήκες, καθώς και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις. Για τη διασφάλιση των συνθηκών ευστάθειας στις κατολισθημένες περιοχές, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις τεχνικογεωλογικές συνθήκες τους, περιγράφονται έργα σταθεροποίησης για την ασφαλή διέλευση των αμφότερων κλάδων του αυτοκινητόδρομου της Εγνατίας Οδού, π.χ. κτασκευή επιχωμάτων-αντιβάρων, αποστραγγιστικής τάφρου κ.α., καθώς και προτείνονται μέτρα προστασίας του εδάφους θεμελίωσης στον οικισμό του Μετσόβου, όπως αποστράγγιση, αποφυγή εκσκαφών σε παλαιότερες κατολισθήσεις, τοίχοι αντιστήριξης κ.τ.λ.

This project involves the landslide problems occuring in the wider area of Metsovo and it was carried out as part of the postgraduate program of the National Technical University of Athens (N.T.U.A.), “Environment and Development of Mountainous Areas” at Metsovion Interdisciplinary Research Center of the N.T.U.A. (M.I.R.C.) in Metsovo. It aims to report and evaluate the geological-geotechnical elements and the present state of the wider area of Metsovo, which led to the occurrence of landslide incidents. The problems which occur due to the geological, hydrogeological and hydrometeorological conditions in the area are presented as well as ways to deal with these issues are suggested. For the evaluation of the above conditions, data from relevant projects, articles, conferences, university notes and books have been collected as well as data taken by research conducted by the municipality of Metsovo and Egnatia Highway. Specifically, the geological, hydrological conditions which favour the occurrence of landslide phenomena in Metsovo are reported, especially in the St. Charalambos and St. Dimitrios quarters, as well as the geotechnical characteristics which have been observed, in landslides of slopes of pits and breakings of embankments, during the opening up of the highway of the Egnatia highway, in Peristeri, of the exit of the Metsovo tunnel and the overpass in Panagia. The geological formations that make up the geological structure of the areas above, are the formation of flysch (Ionios and Pindos zone) and the ophioliths, where during the alpine mountain genesis the Pindos zone overthrust the Ionian zone and the ophioliths overthrust the Pindos-zone flysch. Because of these intense tectonic processing, farowings, joints, and others which affented the rocks, significant aquifer has developed even on rocks which are considered practically impassable (eg. flysch), enhancing the ground instability of there areas. The factors which determine to a great extent the geotechnical conditions and favour the occurrence of landslide incidents in these areas are mostly the morphology of the bass-relief, the aquifer network, the geological base, the hydrogeological conditions, the climatic conditions as well as human interventions. In order to secure stability conditions of the areas that have experienced landslides and taking into account their techno-geological conditions, stability works are presented for the secure passing of both lanes of the Egnatia Highway, for example construction of landfills-counterweights, draining trench and others, and measures to protect the grounding of Metsovo are suggested, such as draining, avoidance of excavation in former landslides, shoring-up walls and others.