Εμπειρίες και παραδείγματα εφαρμογής συστημάτων διαχείρισης της ασφάλειας και υγείας στα τεχνικά έργα, υπό το πρίσμα της οδηγίας 92/57 της ΕΕ: συγκριτική ανάλυση Ελλάδας-Αγγλίας-Αυστραλίας

Abstract

Η Ασφάλεια και Υγεία (Α&Υ) σε όλους τους τομείς της επιχειρηματικής δράσης, αποτελεί διεθνώς έναν παράγοντα σημαντικού ενδιαφέροντος, ο οποίος επηρεάζει πολλούς άλλους τομείς. Γι αυτό τον λόγο έχει δημιουργηθεί ένα πλαίσιο παροχής συναφών υπηρεσιών και νομολογίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ιδιαίτερα στον κλάδο των κατασκευών λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούν (προσωρινή λειτουργία των εργοταξίων, χαμηλό επίπεδο εξειδίκευσης και εκπαίδευσης του προσωπικού, μεγάλος αριθμός θανατηφόρων ατυχημάτων κλπ), υπήρξε η ανάγκη ιδιαίτερης νομοθετικής κάλυψης και παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα ειδικά προβλήματα του κλάδου. Το 1992 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Οδηγία 92/57/ΕΟΚ σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές Α&Υ που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια. Με την Οδηγία εισήχθησαν σημαντικοί θεσμοί, όπως η πρόσληψη Συντονιστή Α&Υ, τόσο στο στάδιο της μελέτης όσο και κατά το στάδιο κατασκευής του έργου. Επίσης η εκπόνηση και υλοποίηση του Σχεδίου Α&Υ (ΣΑΥ), το οποίο καλύπτει τα θέματα Α&Υ και Φακέλου Α&Υ (ΦΑΥ), ο οποίος θα πρέπει να περιέχει όλα τα χαρακτηριστικά του έργου. Μία εξίσου σημαντική καινοτομία υπήρξε η υποχρέωση κοινοποίησης έναρξης των εργασιών κατασκευής στις Αρχές. Η Ελλάδα τέσσερα έτη αργότερα προσάρμοσε την εθνική νομοθεσία με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, με το ΠΔ 305/96. Σε γενικές γραμμές ενσωμάτωσε τις διατάξεις της Οδηγίας, απαλλάσσοντας όμως τον Κύριο του Έργου (ΚτΕ) από τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που προβλεπόταν να έχει, τις οποίες μεταβίβασε στον Ανάδοχο, αποδίδοντας τον όρο «Project Supervisor» (Επιβλέπουσα Υπηρεσία) με τον όρο «Ανάδοχος» . Κατά συνέπεια η εφαρμογή της ουσίας της Οδηγίας, το οποίο αποτελεί και το σημαντικότερο θέμα, δεν είχε την επιτυχία που θα έπρεπε, για πολλούς λόγους, οι οποίοι αναφέρονται με λεπτομέρεια στο 1ο Κεφάλαιο της εργασίας, οι σημαντικότεροι των οποίων είναι οι μειωμένες ευθύνες και υποχρεώσεις του ΚτΕ και η λανθασμένη εφαρμογή του θεσμού του Συντονιστή Α&Υ. Η εξέταση των προσφάτως αναθεωρημένων αγγλικών Οδηγιών [Construction (Design & Management) Regulations – CDM 2007] και των προτύπων Α&Υ που εφαρμόζουν οι Αυστραλοί κατά τη διαδικασία ανάθεσης δημόσιων έργων, αναδεικνύουν τον πρωταρχικό ρόλο του ΚτΕ, τις αδυναμίες της ελληνικής νομοθεσίας και τους θεσμούς που πρέπει να αναπτυχθούν, προκειμένου να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Τέλος γίνεται μια σύντομη παρουσίαση του ευρωπαϊκού δικτύου FOCUS για την πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων των Συντονιστών Α&Υ. Εν κατακλείδι σκοπός της εργασίας είναι μέσω της σύγκρισης των τριών συστημάτων Α&Υ (Ελλάδας – Αγγλίας - Αυστραλίας), να κατανοηθούν οι θεσμικές βελτιώσεις και οι καλές πρακτικές που προηγμένες χώρες, με εμπειρία σε θέματα Α&Υ, υλοποίησαν προκειμένου να επιτύχουν ένα υψηλό επίπεδο Α&Υ στα εργοτάξια και προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει η χώρα μας να στραφεί ώστε να έχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Health and Safety at work in all sectors of business activity play a key role which affects many other ones. That is the reason of creating a service network and legislation not only in national but also in European level. The special conditions (temporary operation of construction sites, low level specification and training of working personnel, vast majority of fatal accidents etc), in the construction industry, created the need for legislation so that the problems should be faced up. In 1992 the European Committee published the Directive 92/57/EEC related to the minimum safety and health requirements at temporary or mobile constructions sites. Due to Directive new institutions were introduced like the Health and Safety Coordinator, the Health and Safety Plan, the Health and Safety file, which contents must feature to the special characteristics of a project and the prior notice of a project to the competent authorities. Greece 4 years later, adjusted the national legislation in accordance to the European Directive through the law 305/96. Generally the Geek legislation embodied the previsions of the European Directive with exception of the responsibilities and obligations of the Client because of the incorrect use the term Project Supervisor which attributed as Contractor. Consequently the application of the law that is the core issue hadn’t succeeded in as all the interested parts were waited for. The main causes are referred to the first part of this presentation in every detail. The review of the recent revised English Construction (Design and Management) Regulations (CDM-2007) and the Occupational Health & Safety Management Systems Guidelines which are applied in Australia, prove the weakness of Greek legislation and illustrates which institutions must be developed and the good practices must be adopted in order to improve the application of the Directive 92/57/EEC in Greece. Finally, there is a brief presentation of the European system of reference for the accreditation of training and certification of Security and Health Coordinators on temporary or mobile building sites (FOCUS). In conclusion, the purpose of this presentation is the comparison among the national Health and Safety systems applied in construction industry of the country (Greek, English, Australian) and the developments must be adopted from our country in order to succeed better results.