Ανίχνευση των καθιζήσεων του στυλοβάτη του Ναού του Ηφαίστου με Γεωδαιτική μεθοδολογία

Abstract

Οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να χτίζουν ναούς για να εκφράσουν τη λατρεία τους προς τους θεούς, δίνοντας τεράστια σημασία στην εντυπωσιακή και ωραία εμφάνιση τους. Ο Ναός του Ηφαίστου, γνωστός και ως ‘’Θησείο’’, οικοδομήθηκε το 460-420 π.Χ. και αποτελεί έναν από τους καλύτερα διατηρημένους ναούς της αρχαίας Ελλάδας. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Αρχαίας Αγοράς, στην κορυφή του λόφου του Αγοραίου Κολωνού και ήταν αφιερωμένος στον Ήφαιστο και στην Αθηνά Εργάνη. Έχει διαπιστωθεί από παλαιότερες μελέτες ότι η σημερινή μορφή της καμπύλης του στυλοβάτη του ναού του Ηφαίστου είναι αποτέλεσμα εκτεταμένων καθιζήσεων και παραμορφώσεων. Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η ανίχνευση της εξέλιξης των παραμορφώσεων αυτών. Για το σκοπό αυτό ιδρύθηκε δίκτυο κατακόρυφου ελέγχου γύρω απ το ναό του Ηφαίστου, μετρήθηκαν τα στοιχεία του και έγινε συνόρθωση των παρατηρήσεων με χρήση της Μεθόδου Ελαχίστων Τετραγώνων. Στη συνέχεια προσδιορίστηκαν τα υψόμετρα των κέντρων των κιόνων της περίστασης, με βάση τα οποία προσδιορίστηκε η σημερινή μορφή της καμπύλης του στυλοβάτη του ναού, στη θέση των κέντρων των κιόνων. Τέλος, πραγματοποιήθηκε σύγκριση της καμπύλης του 2011 με την αρχική καμπύλη του στυλοβάτη, η οποία προέκυψε από δεδομένα που δεν έχουν υποστεί καμία μεταβολή από την κατασκευή του κτιρίου μέχρι σήμερα, τα άνισα ύψη των πρώτων σπονδύλων των κιόνων καθώς επίσης και με την καμπύλη που προέκυψε από τα αποτελέσματα της χωροστάθμησης που είχε πραγματοποιηθεί το 1997 στο ναό. Επιπλέον, εξετάστηκε η δυνατότητα προσομοίωσης της αρχικής καμπύλης του στυλοβάτη του Ναού του Ηφαίστου με μία μαθηματική καμπύλη. Η προσομοίωση αυτή θα μπορούσε να είναι χρήσιμη σε περίπτωση αναστήλωσης του μνημείου. Ο προσδιορισμός της μαθηματικής καμπύλης που προσαρμόζεται καλύτερα στο στυλοβάτη του ναού του Ηφαίστου πραγματοποιήθηκε με χρήση της Μεθόδου Ελαχίστων Τετραγώνων και οι υπολογισμοί έγιναν για δύο ειδών καμπύλες, τον κύκλο και την παραβολή.

The ancient Greeks built temples in order to express their worship to gods, giving a great importance to their impressive and beautiful appearance. The Temple of Hephaestus, known as “Thissio”, built between 460-420 BC is one of the best preserved temples of ancient Greece. Located on the western side of the ancient Agora, in the hilltop of Agoraios Kolonos was dedicated to Hephaestus and Athena Ergani. From earlier studies it has been realised that the shape of the stylobate’s curvature has been subject to serious subsidences. The subject of this diploma thesis is to detect the development of these deformations, especially after the 5.9 Richter scale Athens earthquake in 1999. For this purpose a vertical control network was established around and on the stylobate of the temple. Its elements were measured using double geometric levelling and the heights of the network’s points were determined after the Least Squares adjustment of the observations. Following the heights of the centers of the bases of the lowermost drums of the peristasis columns were estimated in order to determine the nowadays curve of the stylobate. This curve was compared with the original one, determined through the uneven heights of the lowermost drums of the peristasis columns. Significant displacements ranging up to 30 mm were estimated. The nowadays curve of the stylobate was also compared with the one determined through levelling carried out in 1997, in order to examine the development of the subsidences. Moreover the initial curve of the stylobate at the position of the peristasis columns was approximated with two mathematical curves: circle and parabola using least squares techniques. From the comparison of the corresponding correlation coefficients it is concluded that the four sides of the stylobate are best approximated using parabolic curves.