Σχεδιάζοντας στο χώρο μιας παλιάς βιομηχανίας

Abstract

Στην εργασία αυτή ασχοληθήκαμε με το πώς παρεμβαίνοντας στο χώρο ενός παλιού κι ανενεργού, σήμερα, εργοστασίου μπορούμε να το επαναφέρουμε στη ζωή της πόλης. Πρόκειται για το εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας Ρετσίνα στην παλιά βιομηχανική ζώνη του Πειραιά. Η σημερινή του εσώστρεφη κατάσταση δεν αφήνει τον περιπατητή να αντιληφθεί το μέγεθος της έκτασης και το σύνολο των χώρων του. Μπαίνοντας μέσα, ανακαλύψαμε ένα απόθεμα κλειστών κι ελεύθερων χώρων που τράβηξε το ενδιαφέρον μας τόσο ως ιστορικό απόθεμα όσο και ως λανθάνον δυναμικό. Η σημασία του συγκροτήματος Ρετσίνα, εντοπίζεται περισσότερο στις σχέσεις των κτισμάτων και το σύνολο , και ύστερα στο κάθε έργο ξεχωριστά. Η διαφορετικότητα των διαδοχικών προσθηκών αλλά και οι χωρικές ασυνέχειες που οφείλονται στις πρόσφατες καταστροφές, δημιουργούν ένα ποικίλο και ασταθές σύνολο. Ακριβώς αυτή η αστάθεια μπορεί να αποτελέσει και την αφορμή ενός νέου μετασχηματισμού ικανού να αναδείξει την αξία του συγκροτήματος και να το επανεντάξει στη ζωή της πόλης. Το ‘ανοίγουμε’ λοιπόν εκ νέου στο βλέμμα και ξεκινούμε τη δική μας αφήγηση. Το συγκρότημα Ρετσίνα λειτουργεί ξανά φιλοξενώντας δραστηριότητες ικανές να το κρατούν ζωντανό πολλές ώρες της ημέρας και να καλούν κόσμο της γειτονιάς και της ευρύτερης περιοχής. Τον χαρακτήρα του συνδιαμορφώνουν δύο βασικοί λειτουργικοί πυρήνες. Πολιτισμός και αγορά. Πρόκειται για καθημερινό εμπόριο αλλά και καταστήματα πώλησης μεταχειρισμένων προϊόντων και παλαιοπωλεία. Τις λειτουργίες αυτές συμπληρώνουν και ενισχύουν μικρότερης κλίμακας δράσεις πολιτισμού, ψυχαγωγίας, εμπορίου και βιοτεχνίας, οι οποίες στεγάζονται στα ήδη υπάρχοντα κελύφη. Η νέα σύνθεση, τα μπετονένια τοιχεία, προσανατολίζουν τον επισκέπτη, προτείνοντάς του κινήσεις και θεάσεις, στάσεις και διαδρομές, κρυφά και φανερά σημεία, κρατώντας απόσταση από το υπάρχον και οργανώνοντας το χώρο γύρω από αυτό και σε σχέση με αυτό. Μορφοποιούν την αρχή και το τέλος ενός κεντρικού άξονα- ραχοκοκαλιά με τρόπο που οργανώνει και ενδυναμώνει το υπάρχον κτηριακό δυναμικό.

Synthesis around an old factory