Γηγενές χρώμιο στο υπόγειο νερό της χώρας με έμφαση στη λεκάνη απορροής του Ασωπού ποταμού

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά την παρουσία γηγενούς χρωμίου στα υπόγεια νερά της χώρας μας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη λεκάνη απορροής του Ασωπού ποταμού. Αποτελεί μέρος του χρηματοδοτούμενου προγράμματος Life+ CHARM (Chromium in Asopos groundwater system: Remediation Technologies and Measures), το οποίο, μεταξύ άλλων, έχει ως σκοπό την αξιολόγηση της επίδρασης των χαρακτηριστικών του εδάφους και των υπογείων υδάτων στην παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων φυσικού υποβάθρου εξασθενούς χρωμίου (Cr(VI)) και την ανάπτυξη μιας ορθολογικής μεθοδολογίας για τον προσδιορισμό των ανώτερων αποδεκτών τιμών του (threshold values,TV) στο υπόγειο νερό. Η αναζήτηση γηγενούς χρωμίου, βασίσθηκε στην εύρεση περιοχών της Ελλάδας με συστηματικές καταγραφές χρωμίου στα υπόγεια νερά της, οφειλόμενη καθαρά στην παρουσία φυσικών πηγών. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αναζήτηση περιοχών σε απόσταση ασφαλείας από ανθρωπογενείς πιέσεις, ώστε να αποκλειστεί η συμβολή τους στην ανίχνευση χρωμίου. Η έρευνα κατέληξε σε δύο περιοχές, οι οποίες αναλύθηκαν ως προς τη ποιότητα του υπόγειου νερού, τη γεωλογία και τη γεωμορφολογία. Με πρόσφατη δειγματοληπτική έρευνα επιβεβαιώνεται η μεθοδολογία εύρεσης χρωμίου και συλλέγονται επιπλέον δεδομένα για μία εκ των περιοχών. Η ανάλυση των περιοχών, ανέδειξε την παρουσία γηγενούς χρωμίου στα υπόγεια ύδατα της χώρας, με συγκεντρώσεις που αγγίζουν τα 15 μg/L και μέση τιμή τα 9,9 μg/L. Η δειγματοληπτική έρευνα επιβεβαίωσε την παρουσία χρωμίου στα υπόγεια νερά, με σημαντική ανίχνευση χρωμίου που ανέρχεται στα 50 μg/L και μέση τιμή στα 29,4 μg/L. Η μελέτη των περιοχών έδειξε ότι η συγκέντρωση του χρωμίου στα υπόγεια ύδατα φαίνεται να εξαρτάται από τη γεωλογία και τη μορφολογία της περιοχής καθώς και την απόσταση των δειγμάτων από τις φυσικές πηγές. Ξεχωριστό κομμάτι αποτέλεσε η έρευνα της λεκάνης απορροής του Ασωπού ποταμού, λόγω της γνωστής ανθρωπογενούς ρύπανσης στην περιοχή. Η ανάλυση της περιοχής ξεκίνησε με την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και της ποιότητας του υπόγειου νερού. Ακολούθησε αναλυτικότερη μελέτη των σημαντικότερων περιοχών, ως προς τις ανθρωπογενείς πιέσεις, τις γηγενείς πηγές, τη μορφολογία και την ποιότητα των υπόγειων υδάτων. Η μελέτη καταδεικνύει συγκεντρώσεις χρωμίου υψηλότερες συγκριτικά με την υπόλοιπη Ελλάδα, γεγονός που μπορεί να οφείλεται σε ανθρωπογενή και γηγενή αίτια. Χαρακτηριστική είναι η ομοιότητα των περιοχών, ως προς τη γεωλογία και τη μορφολογία, με τις περιοχές όπου ανιχνεύτηκε γηγενές χρώμιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην εύρεση περιοχών, μακριά από ανθρωπογενείς πιέσεις, για τη διερεύνηση γηγενούς χρωμίου. Η έρευνα κατέληξε σε δύο περιοχές στις οποίες προτείνεται να πραγματοποιηθούν δειγματοληψίες, για την επιβεβαίωση της εμφάνισης γηγενούς χρωμίου στη περιοχή της λεκάνης απορροής του Ασωπού ποταμού. Τέλος, αναγκαία θεωρείται η περαιτέρω έρευνα για την αξιολόγηση του βαθμού συμβολής του γηγενούς χρωμίου στη συνολική συγκέντρωση του χρωμίου που μετράται στα υπόγεια ύδατα της λεκάνης απορροής του Ασωπού ποταμού.

The present study examines the presence of indigenous Chromium in the groundwater of Greece with a placed emphasis on the Asopos river basin. It constitutes an integral part of the Life+ CHARM (Chromium in Asopos groundwater system: Remediation Technologies and Measures) funded programme, which, among other things, is mainly targeted towards assessing, on the one hand, the impact of soil characteristics and groundwater into the presence of high concentrations of natural background hexavalent Chromium and, on the other hand, the development of a rational methodology for determining threshold values (TV) in groundwater. The search for indigenous Chromium was based on Greek regions with systematic recordings of Chromium in their groundwater solely attributed to natural sources. Great significance was given on locating areas in safety distance from anthropogenic pressures, so that their contributing to Chromium detection could be excluded. The research was led up to two regions which were analysed in terms of groundwater quality, geology and geomorphology. In a recent sample survey, the methodology for Chromium detection is confirmed and further data for one of the two regions are collected. The analysis of the two regions highlighted the presence of indigenous Chromium in the groundwater of Greece with concentrations as high as 15 μg/L and 9.9 μg/L on average. The sample survey confirmed the presence of Chromium in groundwater with significant detection at 50 μg/L and 29,4 μg/L on an average scale. The research conducted on these two regions showed that Chromium concentration in groundwater seems to depend on the region’s geology and morphology along with the samples’ distance from natural sources. The research of the Asopos river basin constituted a distinctive part of the study due to the well-known anthropogenic pollution of the area. The analysis of the aforementioned region commenced with a recording of its current state and groundwater quality. A more in-depth analysis followed which focused on the major regions in terms of anthropogenic pressures, indigenous resources, morphology and groundwater quality. The study pinpoints the presence of Chromium in concentrations higher than the rest of Greece, a fact that can be attributed to anthropogenic and indigenous causes. There is a notable resemblance concerning geology and morphology between regions where indigenous Chromium was detected. There was special emphasis placed on locating regions afar form anthropogenic pressures with the purpose of researching indigenous Chromium. The study concluded in two regions where sampling is highly recommended with the aim of reaffirming the presence of indigenous Chromium in the Asopos river basin. Finally, further research is considered vital in order to assess the extent to which indigenous Chromium interferes with the total concentration measures in the groundwater of the Asopos river basin.