Σχεδιασμός με τακτικές και μαστορέματα

Abstract

Η «τακτική» και το «μαστόρεμα (bricolage)» αποτελούν μεθοδολογικά εργαλεία που λειτουργούν εντός ενός υπάρχοντος συστήματος, το οποίο όμως έρχονται να μεταλλάξουν με δημιουργικό τρόπο, ώστε να επιτύχουν έναν νέο σκοπό. Εντοπίζουμε τα δίπολα «στρατηγική-τακτική» και «τεχνική-μαστόρεμα» και -περνώντας σε επίπεδο Πόλης- τα σχετίζουμε με την έννοια «σχεδιασμός» μέσα από την εξής αναλογία: ο (πολεοδομικός) σχεδιασμός, ως το θεσμοθετημένο εργαλείο για την παραγωγή της πόλης εμπίπτει στις έννοιες της στρατηγικής και της τεχνικής. Λειτουργώντας στον αντίποδα του σχεδιασμού, οι πολυάριθμες ευρηματικές, εξω-θεσμικές δράσεις, που αυθόρμητα εξορμούν στον αστικό χώρο, επηρεάζουν και μεταμορφώνουν ουσιαστικά την κατασκευή της πόλης, εμπίπτουν στις τακτικές και την έννοια του μαστορέματος. Καταλήγουμε πως η Πόλη είναι συνέπεια τόσο των στρατηγικών όσο και των τακτικών, τόσο των τεχνικών όσο και των μαστορεμάτων. Στη συνέχεια της ερευνητικής εργασίας, αναλύονται οι δράσεις που λειτουργούν στον αντίποδα του οργανωμένου θεσμοθετημένου αστικού σχεδιασμού και έρχονται να διαρθρώσουν έναν νέο τύπο σχεδιασμού που εκδηλώνεται με δύο παρόμοιες εκφάνσεις, τον «Σχεδιασμό με Τακτικές» (Tactical Urbanism) και τον «Φτιάξτο-Μόνος-Σου Σχεδιασμό» (Do-It-Yourself Urbanism). Παρουσιάζονται αντίστοιχα παραδείγματα ώστε να γίνει κατανοητό το πώς οι τακτικές και τα μαστορέματα λειτουργούν σαν εργαλεία σχεδιασμού και μετασχηματισμού της πόλης μέσα από τις πρωτοβουλίες των πολιτών.

‘Tactics’ and ‘bricolage’ are methodological tools that work within an existing system, but tend to transform it in a creative way, in order to achieve a new purpose. The dipoles ‘strategy-tactic’ and ‘technique- bricolage’ are identified and get related with the concept of ‘planning’ through the following analogy: (urban) planning, as the institutionalized tool for the production of the City comes under the definition of strategy and technique. Operating on the contrary of planning, numerous inventive, non-institutional actions that essentially transform the construction of the city, come under the concepts of tactic and bricolage. The conclusion is that the City is a consequence of both strategies and tactics, both technique and bricolage. Afterwards, this thesis examines how interventions that work in opposition to organized and institutionalized urban design come to structure a new type of planning manifested in two similar expressions: Tactical Urbanism and Do-It-Yourself Urbanism. Examples are shown in order to understand how tactics and bricolage can be used as tools for planning and city transformation through citizens’ initiatives.