Σύγχρονα αστικά φαινόμενα και πολεοδομικός σχεδιασμός: η περίπτωση του Θησείου

Abstract

Η διπλωματική εργασία μελέτα την αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής του Θησείου τα τελευταία είκοσι χρόνια όπως αυτός εμφανίζεται μέσα από τις ευρύτερες μεταβολές που παρουσιάζει σήμερα το κέντρο της Αθήνας. Οι επιπτώσεις των αναπλάσεων και των αισθητικών παρεμβάσεων που εφαρμόστηκαν στο Θησείο το ’90 αλλά και στα πλαίσια της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας γίνονται εμφανείς στην πολεοδομική και αρχιτεκτονική μορφή της περιοχής, στις χρήσεις γης αλλά και στην πληθυσμιακή σύνθεση των κατοίκων. To Θησείο, μια περιοχή ιδιαίτερα σημαντική, μέρος του ιστορικού κέντρου και κοντά σε σημαντικούς αρχαιολογικούς και τουριστικούς πόρους, εκμεταλλευόμενο το μεγάλο απόθεμα διατηρητέων κτισμάτων και τις κρατικές παρεμβάσεις κατόρθωσε να αναβαθμιστεί και να προσελκύσει νέους κατοίκους, νέες χρήσεις πολιτισμού και αναψυχής και να αποτελέσει πλέον μέρος της βιτρίνας της πόλης. Η διερεύνηση και καταγραφή των παραπάνω αλλαγών που εμφανίζονται στην περιοχή πραγματοποιείται μέσω συλλογής και ανάλυσης στοιχείων που προκύπτουν από τις υπάρχουσες μελέτες και την επιστημονική αρθρογραφία, από την επιτόπια έρευνα και από την αλληλεπίδραση με τους κατοίκους της περιοχής. Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια εντοπισμού στοιχείων και τάσεων για την περιοχή, διαδραματίζει και η διεξαγωγή συνεντεύξεων με τους κατοίκους, τους επιχειρηματίες και τα κτηματομεσιτικά γραφεία που εδρεύουν εκεί. Οι αλλαγές στο κοινωνικοοικονομικό προφίλ των κατοίκων, ο πιθανός εκτοπισμός και η προσέλκυση νέων ομάδων, οι αλλαγές στις χρήσεις και τις αξίες γης καθώς και αλλαγές στον πολεοδομικό χαρακτήρα και την ταυτότητα της περιοχής καταγράφονται, αναλύονται και οδηγούν στην διεξαγωγή συμπερασμάτων για την περιοχή μελέτης. Τα πορίσματα που προκύπτουν από την διερεύνηση των χωρικών, λειτουργικών και κοινωνικών αναδιαρθρώσεων στην περιοχή στην συνέχεια αναλύονται, προκειμένου να διερευνηθεί η αναζήτηση διαδικασιών που επισημαίνουν την εμφάνιση των αστικών φαινόμενων του εξευγενισμού και της αναζωογόνησης των κέντρων των πόλεων μέσω του πολιτισμού, με παράλληλη παρουσίαση των παραπάνω φαινομένων όπως εμφανίζονται στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.

This dissertation examines the changing character of Thisio, an important district of the historic center of Athens during the last twenty years. The effects of the pedestrianizations and the restoration of the preserved buildings facades that implemented in the area near the ‘90s and the creation of the Grand Promenade with all the projects that implemented for the Unification of Athens Archaeological Sites are visible in the urban and architectural form of the area, in the land uses and in the changes at the population composition The district of Thisio is a very important part of the historic center of Athens, situated close to important archaeological and touristic regions. A lot of preserved buildings now are restored and reused for dwelling and cultural – recreational purposes allowing Thisio to preserve the traditional old character of how the city looked like in order to attract new residents and investments. In this situation the urban renewal strategies were implied in order to emphasize the visual and physical presence of the areas and to upgrade and promote the cultural character and the traditional identity of the place rather than to fulfill the social needs. In order to explore and record all these transformations that occurred in the character of the district Thisio, alternative methodological approaches were used. The collection of the data includes a literature review generated from studies, surveys and scientific literature, combined with fieldwork and face to face interviews conducted with a subset of residents, businessmen and real estate offices located in the district. As a result, the changes in the socioeconomic profile of residents, the potential displacement of some old residents and the attraction of new groups of people in the area, the changes in land uses and land values that occurred and the changes in the urban character and the identity of the area are recorded, analyzed and lead to conclusions about the study area. In the second part of the dissertation there is a description and an analysis of some urban trends and processes that seem to be connected with the case of Thisio, such as the renewal of historic centers, the gentrification processes and the use of cultural strategies in order to upgrade the city centers. By analyzing and referring to these urban trends it is possible to conclude whether the area of Thisio has c