Μελέτη των αναπτυγμένων αγορών φυσικού αερίου της Ευρώπης - Η θέση της Ελλάδας

Abstract

Παλαιότερα, η παγκόσμια αγορά Φυσικού Αερίου (ΦΑ) ήταν ως επί το πλείστον ολιγοπωλιακή και οι αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων εταιριών (παραγωγή, μεταφορά, αποθήκευση, διανομή) ήταν σαφώς καθορισμένες και διακριτές. Στην πορεία, με αφετηρία τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, προωθήθηκε η απελευθέρωση της αγοράς ΦΑ, ιδέα η οποία υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και αποτυπώθηκε με τις οδηγίες 98/30/EC και 2003/55/EC. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές οδηγίες για την απελευθέρωση ενσωματώθηκαν με διαφορετικό ρυθμό και σε διαφορετικό βαθμό στις εθνικές νομοθεσίες των διαφόρων κρατών μελών. Αποτέλεσμα της απελευθέρωσης ήταν η είσοδος νέων ανταγωνιστών στην αγορά ΦΑ και η αύξηση της πολυπλοκότητας των σχέσεων μεταξύ των εμπλεκομένων, αφού οι εταιρείες δεν καλούνταν πια να περιορίζονται μονάχα σε έναν συγκεκριμένο κλάδο δραστηριοποίησης. Επιπλέον, η δομή και ο τρόπος λειτουργίας των αγορών αλλάζει. Οι παραδοσιακές δομές παίρνουν τελείως διαφορετική μορφή. Κάποια μέλη της αγοράς παίρνουν τελείως διαφορετικό ρόλο, άλλα αποσύρονται από την αγορά, ενώ υπάρχει σημαντική αύξηση νέων εταιρειών. Δύο παραδείγματα μεγάλων αγορών ΦΑ που αλλάζουν δραματικά είναι της Μεγάλης Βρετανίας (ΜΒ) και της Ολλανδίας. Οι δύο αυτές αγορές αναλύονται διεξοδικά και δίνεται έμφαση στα αποτελέσματα που επέφερε η απελευθέρωση τους. Σήμερα, η αγορά ΦΑ χαρακτηρίζεται από τις οντότητες που την απαρτίζουν, τα είδη συμβολαίων που συνδέουν τις οντότητες αυτές και καθορίζουν τους διακανονισμούς και τη ροή καυσίμου μεταξύ τους, καθώς και τη νομοθεσία που διέπει την αγορά στην εκάστοτε χώρα. Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τιμές της αγοράς για κάθε χώρα της ΕΕ, ο τρόπος με τον οποίο αυτές προκύπτουν καθώς και ο βαθμός στον οποίο έχει απελευθερωθεί η αγορά κάθε χώρας προκειμένου να υπάρξει μια σαφής εικόνα για την ευρωπαϊκή αγορά ΦΑ. Όλα αυτά τα στοιχεία αναλύονται διεξοδικά στην παρούσα διπλωματική εργασία. Παράλληλα, επισημαίνεται η θέση της ελληνικής αγοράς ΦΑ σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, πραγματοποιείται μια περαιτέρω ανάλυση της ελληνικής αγοράς όσον αφορά στη δομή, τη λειτουργία και τα εμπλεκόμενα μέρη και επιχειρείται η καταγραφή των προοπτικών της για το μέλλον.

In the past, the global natural gas market was mostly oligopolist and the activities of the companies involved (production, transportation, storage, distribution) were clearly defined and distinct. In the long run, the United States promoted the idea of deregulation of natural gas market, which was adopted by the European Union and expressed by the instructions 98/30/EC and 2003/55/EC. However, the European guidelines were incorporated by the national legislation of the varying Member States at different rates and degrees. The result of this deregulation was the entry of new competitors in the natural gas market, as well as the increasing complexity of connections between the stakeholders, since the companies were not obliged anymore to limit their activities in only one specific sector of activation. Furthermore, the structure and the function of markets change and the traditional structures have a completely different form. Some market members take a completely different role, others withdraw from the market, whereas there is a substantial increase in new companies. Two examples of remarkable markets of natural gas which change dramatically are Great Britain and Netherlands. These two markets are analyzed in great detail and emphasis is given to the effects of the deregulation. Nowadays, the natural gas market is characterized by the entities which compose it, the types of contracts which connect these entities and specify the deals about the fuel flow between them and the laws governing the market in each country. Moreover, there is an interest in the market prices of each country of the European Union, the way from which they arise and the way to which each country has been liberalized, in order to provide a clear view of the European gas market. All these data are described in great detail in the diploma thesis. At the same time, the stamping of the position of the Greek gas market take place in relation of the other European countries. In addition to what is mentioned above, there is a further analysis of the Greek market regarding the structure, the function, and the stakeholders and an attempt to describe the prospects for the future.