(N)ΤΑΠΙΑ: αρχιτεκτονικές μνήμες στα όρια μιας πόλης

Abstract

Η εργασία ονομάζεται «(Ν)ΤΑΠΙΑ Αρχιτεκτονικές Μνήμες Στα Όρια Της Πρέβεζας» και αφορά την πολεοδομική και αρχιτεκτονική εξέλιξη κατά μήκος της τάπιας (τάφρου) της Πρέβεζας, το πρώτο μισό του 20ου αι. Μεγάλη έμφαση δίνεται στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που διαμόρφωσαν την εικόνα των κτιρίων και των υπαιθρίων χώρων στις παρατάφριες περιοχές, που αποτελούσαν εξ αρχής και συνεχίζουν, σε μερικά σημεία, ακόμα και σήμερα, να αποτελούν τον κυρίαρχο χώρο διαμονής μεταναστών, προσφύγων και κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ενδιαφέρον δίνεται τόσο στα προϊόντα λαϊκής αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, που πραγματοποιήθηκαν με πενιχρά μέσα από απλούς πολίτες όσο και στις διάφορες κρατικές παρεμβάσεις.

Το πλήθος των διαφορετικών τεχνοτροπιών και η εναλλαγή τους κατά μήκος της τάφρου εκπλήσσει το μελετητή και εντυπωσιάζει με την προσαρμοστικότητά του αλλά και με την εναλλαγή της πηγαίας με την οργανωμένη δόμηση. Κατά μήκος της περιοχής μελέτης εγκαθίστανται Συρρακιώτες Βλάχοι, Γύφτοι, Αρβανίτες, πρόσφυγες της Θράκης, Λευκαδίτες και γενικά Πρεβεζάνοι των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Η κάθε μία από τις προαναφερθείσες ομάδες έχει πολύ συχνά το δικό της αντιπροσωπευτικό τύπο κατοικίας που επηρεάζεται από τις αρχιτεκτονικές μνήμες του τόπου καταγωγής της αλλά προσαρμόζεται με ευελιξία στα νέα δεδομένα παράγοντας πολύ συχνά υβρίδια. Παρουσιάζονται όλοι οι διαφορετικοί τύποι των κατοικιών, οι συνεντεύξεις από τους ντόπιους κατοίκους και εργάτες, τα διαφορετικά είδη υλικών δόμησης μαζί με τα αντίστοιχα φυσικά δείγματά τους που έχουν συλλεχθεί, χάρτες και αρχειακό υλικό, σχέδια αποτύπωσης χαρακτηριστικών κατοικιών, μεταξύ των οποίων και τα προσφυγικά της Κοκκινιάς και τα ξυλοπηλόπηκτα του 48΄, και τέλος κατασκευαστικά σκίτσα των διαφόρων τεχνοτροπιών.

The study entitled ‘The Moat: architectural recollections along the borderline of Preveza’ relates to the town-planning and architectural development along the moat of Preveza during the first half of the 20th century. Great emphasis lies on the social and financial conditions affecting the appearance of the buildings and open spaces of this particular area, which initially served – and in part still do- as the main place of residence for immigrants, refugees and the lower socio-economic classes. It should be pointed out that the main interest focuses on products of working class architecture and town planning created by civilians of limited means, as well as on different state interventions.

The large number of different techniques used and their concomitant alteration along the moat is both surprising and impressive, as it demonstrates great adaptability and a continual interchange of spontaneous and well-structured buildings. Vlachs from Syrrako, Gypsies, Albanians, refugees from Thrace, people from Lefkas and the working classes of Preveza have settled along the area in question; each group has developed their own representative type of home, influenced by architectural recollections of their place of origin, but with the flexibility to adapt to the new conditions with the result of often producing hybrid forms.

All the different types of homes in the area are presented in the study, plus interviews with local people and building workers. Also, included are a collection of samples of the different types of building materials used, maps, archival records, imprints of typical homes, including the refugee settlement of Kokkinia, and the wood-and-loam constructions (circa 1948), as well as construction sketches of the different techniques mentioned.