"Χωρίς καταφύγιο": εστιά-ζοντας στο φαινόμενο των αστέγων στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης

Abstract

Μια απλή περιπλάνηση στο κέντρο της Αθήνας ήταν η αφορμή για να ασχοληθώ με το ζήτημα της «έλλειψης στέγης» στην ερευνητική μου εργασία. Ξεκίνησε ως μια προσπάθεια να ερμηνεύσω την ορατή αύξηση των αστέγων στο κέντρο της πόλης και να κατανοήσω τους διαφορετικούς λόγους που οδήγησαν τους ανθρώπους αυτούς στο δρόμο. Γρήγορα, όμως, αντιλήφθηκα πως έβλεπα μονάχα την κορυφή του παγόβουνου, και αυτή ούτε καν ολόκληρη. Περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της πόλης, έβλεπα πέντε- δέκα αστέγους, πόσοι άλλοι όμως ήταν απροστάτευτοι εκεί έξω; Αλλά ακόμα και αν κατάφερνα να μετρήσω όλους όσους κοιμούνταν σε παγκάκια και πλατείες, θα τους είχα άραγε εντοπίσει όλους; Τί θα συνέβαινε με αυτούς που, από στιγμή σε στιγμή, θα κοιμούνται στο πεζοδρόμιο γιατί ντρέπονται να φιλοξενούνται πια σε καναπέδες φίλων; Ή πώς θα μπορούσα να αγνοήσω αυτούς που στοιβάζονται σε διαμερίσματα του κέντρου ή σε ακατοίκητα κτήρια υπό απάνθρωπες συνθήκες; Μήπως όλες αυτές είναι απλά διαφορετικές εκφάνσεις του ίδιου προβλήματος και όλες τους αποτελούν μορφές στέρησης κατοικίας; Ξεδιπλώθηκαν, έτσι, μπροστά μου άλλες πτυχές του φαινομένου που αγνοούσα, ή δεν τις είχα συνδυάσει ποτέ με την έλλειψη στέγης, και που ήταν λιγότερο εμφανείς αυτή την φορά. Με αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα, η εργασία αναπτύχθηκε σε δύο άξονες, για να κλείσει στον επίλογο με κάποια κριτική ως προς τους τρόπους που διαχειρίζεται η πολιτεία το θέμα των αστέγων. Στον πρώτο, η προσέγγιση έγινε σε διεθνές επίπεδο ενώ ο δεύτερος άξονας κινείται σε εθνικά πλαίσια. Η σκιαγράφηση των χαρακτηριστικών του άστεγου πληθυσμού, με έμφαση στα αίτια έλλειψης στέγης, συνιστά προϋπόθεση για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων παρέμβασης με στόχο την εξάλειψη, ή τουλάχιστον τον περιορισμό, του φαινομένου.

A Simple walk around the center of Athens was the motive for this research thesis concerning homelessness. It started as an attempt to explain the increase in the number of homeless I could see in the streets of Athens and understand the multiple and different reasons that led these people sleep rough. Soon, I realized that they were many more aspects that I wasn’t investigating. What about the people that, at the moment, are sleeping in friend’s couches and are about to be sleeping in the streets in a little while? Or what about those that live in conditions of extreme overcrowding in occupied dwellings or uninhabited houses? Aren’t all those aspects of the same matter and aren’t all of them different cases of homelessness? Questions like those are answered in my essay, which is divided in two parts, and ends, in the epilogue, with some critics concerning the way that the state handles the matter nowadays. In the first part, the investigation takes place in a universal level while, in the second, it is focused on the problem of homelessness inside the national borders of Greece. Learning more about the homeless and their characteristics is vital in order to propose an intervention that aims to eliminate, or at least reduce, the problem.