Κρίση κατοικίας στο κέντρο της Αθήνας

Abstract

Βασικό σκοπό της παρούσας διάλεξης αποτελεί από τη μία, η διερεύνηση διαφόρων όψεων του στεγαστικού προβλήματος στην Αθήνα, η καταγραφή, η κατανόηση και η σύνθεση των νέων δεδομένων που αποτυπώνουν μία “κρίση” στον τομέα της κατοικίας άμεσα συνδεδεμένη με την παγκόσμια οικονομική κρίση και τη γενικότερη συμπίεση του πληθυσμού και από την άλλη, η κριτική προσέγγιση στις προσπάθειες του κράτους να προσελκύσει “νέους κατοίκους” στο κέντρο της πόλης. Αρχικά, μέσω μιας συνοπτικής αναφοράς στο ιστορικά διαμορφωμένο στεγαστικό σύστημα της Ελλάδας από τη δεκαετία του ’50 και μετά, επιχειρείται η κατανόηση των παραγόντων που το καθόρισαν, καθώς επίσης και η συμβολή των παραγόντων αυτών στην εικόνα και την κοινωνική μορφολογία της σύγχρονης Αθήνας. Η τρίτη και η τέταρτη παράγραφος που ακολουθούν έχουν σκοπό να περιγράψουν τα νέα δεδομένα που προκύπτουν στην κατοικία και την κατοίκηση λόγω της οικονομικής κρίσης τόσο από ποσοτική όσο και από ποιοτική σκοπιά, είτε αυτά είναι απόρροια της πολιτικής λιτότητας που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια είτε της γενικευμένης φτωχοποίησης του πληθυσμού. Στη συνέχεια, μέσα από μία συνοπτική παρουσίαση των προγραμμάτων για την “αναβάθμιση” του κέντρου της Αθήνας από διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, τα οποία συμπεριλαμβάνουν την επανακατοίκηση στα εργαλεία της πολεοδομικής “ανασυγκρότησης” του κέντρου και με βασικό άξονα το ερώτημα “ποιος σχεδιασμός, από ποιους και για ποιους;” σκιαγραφούνται οι κρατικές πολιτικές επιλογές για την παραγωγή του δημόσιου χώρου και τον αστικό σχεδιασμό σήμερα.

The main purpose of this essay is, on the one hand, to explore various aspects of a "crisis" in the residential sector in Athens, directly connected with the global economic crisis and the overall impoverishment of the population and on the other hand, to criticize the government’s efforts to attract "new residents" into the city center. Initially, through a brief historical reference to the housing system in Greece (since the '50s), we try to understand the factors that have influenced the image as well as the social morphology of contemporary Athens. Also, the third and fourth chapters which follow intend to describe the new data in habitation and residential real estate due to the economic crisis, as a result of the austerity policies followed today and the general economic impoverishment of the population. Then, through an overview of the programs for the embellishment of the city center of Athens by various public and private institutions, which include the “re-habitation” in the tools of the urban reconstruction and by having as a basic axis the question “which planning, by whom and for who?”, there are shaped the current governmental political choices concerning urban planning and production of public space.