Κανόνες και πίστη: κριτική στο άγχος της ευθύνης του αρχιτέκτονα

Abstract

H εργασία αυτή αρχικά πραγματεύεται την δυνατότητα ικανοποίησης της ματαιοδοξίας του αρχιτέκτονα και κάθε καλλιτέχνη μέσω της δημιουργίας και της έκθεσής της στην κοινωνία. Όσον αφορά την αρχιτεκτονική, στον αντίποδα παρουσιάζεται η ευθύνη του αρχιτέκτονα απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, λόγω της ιδιαιτερότητάς της έναντι των άλλων τεχνών (μονιμότητα, έκθεση σε κοινή θέα, μεγάλη κλίμακα κ.τ.λ.).

Στη συνέχεια, παρουσιάζονται δύο τρόποι ανταπόκρισης σε αυτή την ευθύνη. Ο ένας είναι η πίστη σε ένα σύστημα σχεδιαστικών αρχών που εξασφαλίζει στον αρχιτέκτονα την αίσθηση ότι ανταποκρίνεται στην ευθύνη του με βάση κάποια αντικειμενικά κριτήρια. Ο άλλος είναι η έλλειψη πίστης όσον αφορά την ύπαρξη αντικειμενικότητας που καθιστά αδύνατη στα μάτια του αρχιτέκτονα την πραγματική ικανοποίηση του κοινωνικού συνόλου, ακυρώνοντας ουσιαστικά την ευθύνη του απέναντι στην κοινωνία.

Παρουσιάζονται τέσσερις ρόλοι.

Ο αρχιτέκτονας Μεσσίας, πιστός στην μοναδική Αλήθεια του. Τον ρόλο παίζει ο Άρης Κωνσταντινίδης.

Ο αρχιτέκτονας Ιεραπόστολος, πιστός σε μία Αλήθεια που έχει αρκετούς οπαδούς. Τον ρόλο παίζει ο Αριστομένης Προβελέγγιος.

Ο αρχιτέκτονας Άθεος, έχει αφορίσει κάθε μορφή πίστης σε κάθε μορφής Αλήθεια, εκφράζει την υποκειμενικότητά του ελεύθερος από κανόνες. Τον ρόλο παίζει ο Rem Koolhaas.

Ο αρχιτέκτονας Αγνωστικιστής, δεν μπορεί να αποδείξει ότι υπάρχει κάποιο σύστημα κανόνων που να ικανοποιεί αντικειμενικά κριτήρια, ούτε και να το αποκλείσει. Τον ρόλο παίζει ο Peter Zumthor.

This essay initially deals with the potentiality to satisfy the vanity of the architect and and any artist through the process of creation and exposure to society. In contrast and regarding architecture, we present the architect's responsibility towards society (permanence, exposure to public view, large scale, etc.). Two ways of corresponding to that responsibility are presented. One way is having faith in a system of design principles which ensures the architect with the sensation that he corresponds to his responsibility based on objective criteria. The other way is the lack of faith in the existence of objectivity that makes it impossible in the eyses of the architect to satisfy the community, thus canceling his responsibility towards society. Four roles are presented. The Messiah architect, faithful to the only truth, his Truth. The role is played by Aris Constantinidis. The Missionary architect, faithful to a Truth that has several followers. The role is played by Aristomenis Provelegios. The Atheist architect, who has excommunicated every form of faith in any form of Truth, who expresses his subjectivity free from rules. The role is played bt Rem Koolhaas. The Agnostic architect, who cannot neither prove the existence of a system of rules that satisfies objective criteria, nor exclude such a ossibility. The role is played by Peter Zumthor.