Νέες Στατιστικές Μεθοδολογίες για τη Σχεδίαση Κλινικών Δοκιμών

Abstract

Οι κλινικές δοκιμές αποτελούν ένα σημαντικό βήμα στην ανακάλυψη νέων θεραπειών για την καταπολέμηση ασθενειών, όπως ο καρκίνος, οι καρδιαγγειακές παθήσεις ή ο διαβήτης. Ταυτόχρονα, συνεισφέρουν στην εύρεση νέων μεθόδων για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση παθολογικών καταστάσεων που απειλούν τον γενικό πληθυσμό. Για τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών απαιτείται εξορισμού η εθελοντική συμμετοχή ασθενών, οι οποίοι πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις. Είναι λογικό όμως οι ερευνητές να μην γνωρίζουν εκ των προτέρων τα αποτελέσματα των δοκιμών, και το γεγονός αυτό αφενός αποτρέπει ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών να ενταχθούν σε μια κλινική μελέτη, αφετέρου εκθέτει τους συμμετέχοντες σε πιθανές παρενέργειες άγνωστης μορφής και έκτασης. Επιπλέον, το υψηλό κόστος διεξαγωγής των κλινικών δοκιμών και ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωσή τους, αποτελούν τροχοπέδη για την έγκαιρη διάθεση νέων υποσχόμενων θεραπειών σε ασθενείς που τις έχουν ανάγκη. Στην παρούσα διπλωματική εργασία περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να δοθεί μια απάντηση σε αυτά τα κρίσιμα ζητήματα, μέσω της βελτίωσης του σχεδιασμού κλινικών δοκιμών και της εφαρμογής νέων στατιστικών μεθόδων για την ανάλυση των δεδομένων. Αρχικά, γίνεται μια εισαγωγή στις κλινικές δοκιμές, τις αρχές που τις διέπουν και τους τρόπους διεξαγωγής τους. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται στατιστικές τεχνικές που βρίσκουν ευρεία εφαρμογή στον τομέα της φαρμακευτικής ανάπτυξης. Ακολούθως, περιγράφονται μέθοδοι προσαρμοστικού σχεδιασμού κλινικών δοκιμών, οι οποίες αποτελούν ένα ευέλικτο και σημαντικό εργαλείο για την κλινική έρευνα. Τέλος, παρουσιάζονται συγκεκριμένες εφαρμογές, μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται η αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μεθόδων.

Clinical trials are an important step in discovering new treatments for diseases like cancer, cardiovascular diseases or diabetes. At the same time, they contribute in finding new ways of preventing and diagnosing on time, dangerous situations which threaten the health of general population. Contacting clinical trials, demands by definition the voluntary participation of patients with strict eligibility criteria. However, researchers don’t know what the results of clinical trials will be and this fact prevents a significant percentage of patients from entering a clinical study but also exposes the participants in possible side effects of unknown type and intensity. Moreover, the cost and the time it takes for conducting clinical trials, pose obstacles in distributing new and promising treatments to patients in need. This diploma thesis describes a way in which these critical issues can be addressed, by improving the design of clinical trials and applying new statistical methodologies for analyzing data. In the first chapter, clinical trials, principles and methods are introduced. Chapter 2 presents statistical techniques which are widely applied in pharmaceutical development. Chapter 3 describes adaptive design methods in clinical trials, a flexible and important tool in clinical research. Finally in chapter 4, some different case studies are presented, which illustrate the efficiency of the proposed methods.