Επιστροφή στην πλατεία: ο δημόσιος χώρος στο δυτικό κομμάτι του ιστορικού τριγώνου

Abstract

Όταν σκεφτόμαστε μια πλατεία μας έρχεται στο μυαλό ένας πλάτανος, ένα καφενείο, παιδιά να παίζουν, ο ήχος των γέλιων, η καμπάνα της εκκλησίας, η θέα, το έντονο πράσινο, ο ελληνικός καφές, φωνές, παγκάκια, πλανόδιοι με τις πραμάτειες τους, μουσικοί, τουρίστες, άστεγοι, ξενοδοχεία, μετρό. Πιθανότατα οι αρχικοί χαρακτηρισμοί να αποτελούν μια πιο “ρομαντική” προσέγγιση για την εικόνα της πλατείας, καθώς κατέχουν μια βαθιά ριζωμένα βιωματική σχέση με τον συγκεκριμένο χώρο. Υπάρχει μια σύγχυση πάνω στο τι είναι πραγματικό, τι είναι καθημερινό, τι είναι αστικό και τι είναι τελικά καλαίσθητο. Από το παρελθόν μέχρι σήμερα και από την πόλη μέχρι το χωριό, η εικόνα της πλατείας έχει αλλάξει ριζικά. Το μη αστικό φαντάζει πιο αγνό και αυθεντικό ενώ το αστικό τοπίο φαίνεται απειλητικό και άγνωστο. Ποιοι είναι τελικά οι παράγοντες που κατέστησαν αυτό το σημαντικό συστατικό της ζωής των ανθρώπων ένα δευτερεύον στοιχείο; Πότε σταμάτησε το δημόσιο να είναι πραγματικά δημόσιο; Πως ο όρος “δημόσιος” έρχεται αντιμέτωπος με τα σημερινά δεδομένα; Σε μια εποχή που τα περίκλειστα εμπορικά κέντρα αυτοπροσδιορίζονται ως οι νέοι δημόσιοι χώροι, πως θα δημιουργηθούν διαδραστικοί αστικοί τόποι ως κέντρα της κοινωνίας της σύγχρονης μητρόπολης, η οποία τείνει να αντιστρέψει την υποσυνείδητη ταύτιση του δημόσιου-ανοικτού με το ιδιωτικό- κλειστό; Οι συγκεκριμένοι χώροι της νέας πραγματικότητας απευθύνονται προς το καταναλωτικό κοινό εκτοπίζοντας εμμέσως πλην σαφώς ορισμένες κοινωνικές ομάδες. Τέτοιες ομάδες εντοπίζονται κυρίως σε λαϊκές συνοικίες των ταχύτατα αυξανόμενων μεγαλουπόλεων, έτσι και στην περίπτωση της Αθήνας, παρατηρούνται κυρίως στις αναπτυσσόμενες πλησίον του κέντρου περιοχές όπως το Μεταξουργείου, το Γκάζι και του Ψυρρή. Πως τελικά διαχειρίζονται τους δημόσιους χώρους οι συγκεκριμένες περιοχές;

When we think of a public space pictures start to flow in our mind, planes, cafes, the sound of children that play around, laughters, the church bell, the view, the natural landscape, the traditional coffee, voices, benches, people selling their staff on the street, musicians, tourists, homeless people, hotels, the subway. Probably the first characterizations forms a more "romantic" approach to the image of the public square, as they have a deep-rooted experiential relation with public space. There is some confusion about what is real, what is a part of everyday life, what is urban and eventually what is stylish. From the past to the present and from the city to the village, the image of the public square has changed radically. Non-urban looks more pure and authentic while the urban landscape seems threatening and unknown. Which are the factors that made this important component of people's lives a secondary element? When did the meaning of “public” stopped to be truly “public”? How did the term "public" confronted by today's standards? At a time that urban malls define themselves as the new public space how are we going to create interactive urban spaces as the centers of society of modern metropolis, which tends to reverse the unconscious identification of public-open to private-closed? This specific public spaces of the new «era» are created for the consuming public, displacing certain social groups. Such groups can be found in the lower class neighborhoods of rapidly growing megacities, In Athens, these center areas are Metaxourghiou, Gazi and Psyrri. How do these areas manage public space?