Διερεύνηση των επιπτώσεων της οικονομικής ύφεσης στην αποδοχή του μέτρου της αστικής οδικής τιμολόγησης

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζεται η διερεύνηση των επιπτώσεων της οικονομικής ύφεσης στις απόψεις των ατόμων που κινούνται στο κέντρο της Αθήνας ως προς την επιβολή ενός συστήματος τιμολόγησης για την είσοδο στη συγκεκριμένη περιοχή. Συγκεκριμένα, στόχος της είναι η σύγκριση των αποτελεσμάτων της παρούσας έρευνας με αντίσοτιχη παλαιότερη, του 2008, με σκοπό να προσδιοριστούν τυχόν αλλαγές στις μεταφορικές συνήθεις των ερωτώμενων, στις απόψεις τους σχετικά με την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την αποδοχή συστήματος διοδίων για την πόλη της Αθήνας. Επίσης προσδιορίζονται οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν την αποδοχή των αστικών διοδίων από τους μετακινούμενους στην περιοχή τιμολόγησης. Η αποδοχή των αστικών διοδίων είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του εκάστοτε συστήματος και για αυτό εξετάζονται οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Στην βιβλιογραφική ανασκόπηση παρουσιάζονται ορισμένες περιπτώσεις εφαρμογής συστημάτων τιμολόγησης σε αστικά κέντρα. Συγκεκριμένα περιγράφονται ο τρόπος εφαρμογής του μέτρου και οι επιπτώσεις του. Επίσης γίνεται αναφορά σε έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί με σκοπό τον προσδιορισμό των παραγόντων που επηρεάζουν την αποδοχή των συστημάτων τιμολόγησης. Γίνεται ακόμα αναφορά στις αντίστοιχες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα για τη διερεύνηση της αποδοχής των αστικών διοδίων στην πόλη της Αθήνας. Στη συνέχεια γίνεται περιγραφή της μεθόδου της δεδηλωμένης προτίμησης, του προτεινόμενου μέτρου τιμολόγησης, του ερωτηματολογίου και της έρευνας πεδίου που πραγματοποιήθηκε. Συνολικά συγκεντρώθηκαν 994 ερωτηματολόγια τα οποία καταγράφηκαν σε κατάλληλα διαμορφωμένη βάση δεδομένων. Κάθε ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με την κυκλοφοριακή συμφόρηση, τις συχνότερες μετακινήσεις των ερωτώμενων ενώ καταγράφει τις απόψεις τους σχετικά με τα αστικά διόδια και την επένδυση των εσόδων. Στο αρχικό στάδιο επεξεργασίας των ερωτηματολογίων γίνεται ανάλυση του δείγματος ως προς τα δημογραφικά του χαρακτηριστικά και εξετάζονται οι απόψεις των ερωτηθέντων σχετικά με τα αστικά διόδια και τα χαρακτηριστικά μετακίνησης. Εξετάζεται επίσης η συσχέτιση των απαντήσεων των ερωτηθέντων με παράγοντες όπως είναι η ηλικία, το φύλο και το μέσο μετακίνησης πριν και μετά την επιβολή των διοδίων. Η παρουσίαση αυτή περιλαμβάνει παράθεση πινάκων και διαγραμμάτων στα οποία φαίνεται η ποσοστιαία κατανομή του δείγματος ανάλογα με τα επιμέρους χαρακτηριστικά. Η στατιστική επεξεργασία των ερωτηματολογίων και η σύγκριση των αποτελεσμάτων της έρευνας με αυτήν του 2008 καταδεικνύει την ύπαρξη στατιστικά σημαντικών διαφορών ανάμεσα στις δύο έρευνες. Επίσης προσδιορίζονται οι παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοχή των διοδίων τόσο το 2013 όσο και διαχρονικά με τη μέθοδο της λογιστικής παλινδρόμησης. Στο τελευταίο μέρος της διπλωματικής εργασίας παρουσιάζονται τα κυριότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από την στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των ερωτηματολογίων. Όπως προκύπτει από την ανάλυση, υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις απαντήσεις των ερωτώμενων των δύο ερευνών όσον αφορά τα χαρακτηριστικά μετακίνησης, τις απόψεις για την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την αποδοχή των αστικών διοδίων. Συγκεκριμένα η αποδοχή του συστήματος τιμολόγησης εμφανίζεται μειωμένη σε σχέση με το 2008. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοχή ή όχι των αστικών διοδίων είναι μεταξύ άλλων το εισόδημά τους, το μέσο μετακίνησης που χρησιμοποιούν και οι απόψεις τους σχετικά με την κυκλοφοριακή συμφόρηση.

The purpose of this thesis is to investigate the acceptability of a pricing system for vehicles entering the centre of Athens and to determine the factors that affect it. In addition, the results of the conducted survey are compared to those of a similar survey, conducted in 2008. The effects of the economic recession are therefore examined regarding the acceptability of a congestion charge, users’ preferred means of transport and various other items related to the everyday commute in the centre of Athens. Assessing the acceptability of an urban toll system is a prerequisite for its success and in this thesis, it is determined using a suitably adapted questionnaire conducted via the internet and personal interviews within the study area. The examined sample consists of 994 individuals who travel by various means of transport within Athens’ central area. The comparison of the survey’s results to the corresponding results of 2008 was made by using the statistical chi-square test. The investigation of the factors influencing the acceptance of such a pricing system, based on this research and also over time, was performed by using logistic regression. According to the results, statistically significant differences exist between the responses of the two sample groups (before and during the economic recession) regarding the acceptability of the pricing system, the use of private car for traveling and opinions concerning traffic congestion. In conclusion, the public acceptance of the toll system has decreased significantly since 2008. Therefore the degree of acceptance depends on the respondents’ level of income, whether they use private means of transport and their views regarding traffic congestion.