Κωνσταντινούπολη: άτυπες διαδικασίες παραγωγής του χώρου σε μια παγκόσμια πόλη

Abstract

H εργασία εστιάζει στη μελέτη των άτυπων διαδικασιών παραγωγής του χώρου στην Κωνσταντινούπολη, μέσα από το φαινόμενο των gecekondus, όρος τουρκικής προέλευσης, ο οποίος περιγράφει τα άτυπα στεγαστικά καταλύματα. Θα εξεταστούν τα κίνητρα και οι ανάγκες που οδήγησαν στη δημιουργία τους και την εξέλιξη τους. Το φαινόμενο των gecekondus όμως, δεν είναι ανεξάρτητο από τις πολιτικές τακτικές των εκάστοτε κυβερνήσεων, τις οικονομικές πρακτικές που εφαρμόστηκαν, τα αναπτυξιακά έργα που έγιναν, το όραμα της παγκόσμιας πόλης που επιδιώχθηκε να επιβληθεί. Δεν είναι ανεξάρτητο από την κυριαρχία της κεντρικής εξουσίας έναντι της τοπικής αυτοδιοίκησης, την προσαρμοστικότητα του νόμου, καθώς και από τη διαιώνιση ντόπιων πρακτικών και νοοτροπιών. Για αυτό το λόγο, η έρευνα πραγματοποιείται έχοντας ως άξονα αναφοράς συνεχώς το στοιχείο του χρόνου και του χώρου. Στόχος της εργασίας αποτελεί η μελέτη της χωρικής αποτύπωσης του άτυπου στεγαστικού φαινομένου των gecekondus κατά τη διαδικασία μετατροπής της Κωνσταντινούπολης σε μια παγκόσμια πόλη, με βάση τις διάφορες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, μέσα σε ορισμένο χρονικό πλαίσιο. Για μια πιο ολοκληρωμένη εξέταση αυτού του στόχου, στην εργασία αναλύθηκαν και δυο συγκεκριμένες περιοχές άτυπης στέγασης, με σκοπό διερευνηθούν ερωτήματα, όπως πότε και κάτω υπό ποιες συνθήκες έχουν αναπτυχθεί αυτές οι γειτονιές, πότε ακριβώς και γιατί παρεμβαίνει η κρατική εξουσία, ποια θεσμικά εργαλεία χρησιμοποιούνται και ποια είναι η αντιμετώπιση των κατοίκων.

The thesis focuses on the study of the informal procedures that participated in the production of space in Istanbul, through the phenomenon of gecekondus, a term of Turkish origin, which describes the informal housing accommodations. The motivations and needs which led to their creation and evolution will be examined. However, the phenomenon of the gecekondus is not independent of the political tactics of the respective governments, the economic practices applied, the projects developed and the vision of the global city, that was sought to be impose. It is not independent of the sovereignty of the central government versus local government, the adaptability of the law, and the perpetuation of local practices and attitudes. For this reason, the research is conducted constantly having as axis of reference, the element of time and space. The aim of the thesis is the study of the spatial imprint of the informal housing phenomenon of the gecekondus, in the process of transformation of Istanbul to a global city, according to the different social, economic and political developments within a certain time frame. For a more comprehensive examination of this objective, two specific areas of informal housing were analyzed to explore questions, such as when and under what conditions they were developed, when exactly and why the state power intervenes, what institutional tools are used and how the residents respond to these procedures.