Le theatre hors les theatres: όταν το θέατρο εγκαταλείπει τις αίθουσες

Abstract

H εξέλιξη του θεατρικού χώρου από την ελληνική αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ήταν διαρκής. Τόσο όσον αφορά στο καλλιτεχνικό κομμάτι όσο και στο κτηριακό. Το ενδιαφέρον μου, εντοπίζεται στην περίοδο εκείνη όπου το κτήριο του θεάτρου έπαψε να είναι ο αποκλειστικός χώρος των θεατρικών παραστάσεων. Ήδη από το 16ο αιώνα έχουμε την αθρόα μετασκευή των γηπέδων του “jeu de paume” (ενός προδρόμου του τένις) σε θέατρα1. Η παρουσίαση των παραστάσεων εκτός των θεάτρων συνεχίστηκε καθόλη τη διάρκεια των αιώνων που μεσολάβησαν. Τον 20ο όμως αιώνα το θέατρο βγήκε πια έξω από τις αίθουσες κι αυτό ερμηνεύτηκε ως τάση. Μέσα από αυτήν την εργασία γίνεται η μελέτη των χώρων, στους οποίους παρουσιάστηκε θέατρο μετά την έξοδο του από τις αίθουσες. Η μελέτη αυτή έχει δύο σκέλη: το πρώτο σκέλος αναφέρεται στους συμβατικούς χώρους που μετατράπηκαν σε θέατρα, ενώ το δεύτερο σκέλος σε ένα πιο ευρύ πεδίο πειραματισμών του θεάτρου (θέατρο δρόμου, performance). Στη συνέχεια, αναλύονται συγκεκριμένα παραδείγματα χώρων κι από τις δύο κατηγορίες, επιχειρώντας μια σύγκριση και τυπολογική ανάλυσή τους. Τα παραδείγματα αυτά, είναι χώροι τους οποίους έχω επισκεφτεί και έχω μια πιο προσωπική σχέση μαζί τους. Στόχος μου σε αυτήν την εργασία είναι να δείξω ότι το φαινόμενο αυτό είναι αποτέλεσμα αφενός μεν, της φυσικής εξέλιξης του θεάτρου που αναζήτησε νέους χώρους που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του και αφετέρου της θεατρικότητας που αυτοί οι χώροι εκπέμπουν.

The evolution of the field of the theatre from greek antiquity since nowadays has been constant, both in artistic and building terms. I am mostly interested in the era when theatres ceased to be the only buildings to accommodate plays. In the 16th century in France, “jeu de paume” courts started being transformed into theatres. This phenomenon kept on happening until it reached its climax in the 20th century, when the theatre finally abandoned the halls. Through this dissertation I study places where theatre was performed after it exited the halls. This study has two parts: the first one concentrates on conventional spaces which were transformed into theatres, while the second one focuses on a wider range of experimentations of the theatre (street theatre or various performances). Then I analyze specific examples of spaces while comparing them. The objective of this dissertation is to prove that this phenomenon is a result of two things. Firstly, it was part of the natural evolution of theatre practice to seek for new spaces who would correspond better to its needs. Secondly, it was a result of the spaces themselves and their theatricality.